Модда ва энергия алмашинуви физиологияси

Моддалар алмашинуви бир- бирига чамбарчас боғлиқ бўлган ҳолда икки яъни ассимиляция ва диссимиляция жараёнида ўтади. Буларни анаболизм ва катаболизм деб ҳам айтилади. Овқат моддалари таркибий қисмларининг ҳужайраларга ўтиши ассимиляция ёки анаболизм дейилади.Бу жараён натижасида ҳужайраларнинг таркибий қисмлари янгиланади улар кўпаяди. Организм қанча ёш бўлса унда ассимляция жараёни шунча актив ўтади. Бу эса ёш организмнинг ўсиши ва ривожланишини таъминлайди.

• Моддалар алмашинуви бир- бирига чамбарчас боғлиқ бўлган ҳолда икки яъни ассимиляция ва диссимиляция жараёнида ўтади. Буларни анаболизм ва катаболизм деб ҳам айтилади. Овқат моддалари таркибий қисмларининг ҳужайраларга ўтиши ассимиляция ёки анаболизм дейилади.Бу жараён натижасида ҳужайраларнинг таркибий қисмлари янгиланади улар кўпаяди. Организм қанча ёш бўлса унда ассимляция жараёни шунча актив ўтади. Бу эса ёш организмнинг ўсиши ва ривожланишини таъминлайди.

Овқат моддаларининг маълум қисми ассимляция жарёни натижасида ҳужайраларнинг эскирган қисмлари янгиланиши, ҳамда запас ҳолда тўқималарда сақланадиган энергия берувчи моддалар - гликоген, АТФ, КФ синтез қилиниши учун сарфланади. Ҳужайралар эскирган таркибий қисмларининг парчаланиши диссимляция ёки катаболизм. Бунинг натижасида энергия ҳосил бўлади ва бу энергия ассимляция жараёни учун сарфланади. Диссимляция жараёни натижасида ҳосил бўлган қолдиқлар моддалар айриш органлари орқали ташқарига чиқарилади.

• Овқат моддаларининг маълум қисми ассимляция жарёни натижасида ҳужайраларнинг эскирган қисмлари янгиланиши, ҳамда запас ҳолда тўқималарда сақланадиган энергия берувчи моддалар - гликоген, АТФ, КФ синтез қилиниши учун сарфланади. Ҳужайралар эскирган таркибий қисмларининг парчаланиши диссимляция ёки катаболизм. Бунинг натижасида энергия ҳосил бўлади ва бу энергия ассимляция жараёни учун сарфланади. Диссимляция жараёни натижасида ҳосил бўлган қолдиқлар моддалар айриш органлари орқали ташқарига чиқарилади.

Оқсиллар алмашинуви

• Оқсиллар одам организмнинг соғ-нормал ўсиши ва ривожланишида муҳим рол ўйнайди. Улар организмда икки хил физиологик вазифани ўтайди: пластик ва энергетик.
• Оқсилларнинг аҳамияти шундан иборатки улар барча ҳужайралар ва тўқималарнинг таркибий қисмига киради, яъни ҳужайраларининг эскирган қисмларини янгилаб туришда ва уларнинг кўпайишида асосий рол ўйнайди.