Moddiy nuqta dinamikasi moddiy nuqтa dinamikasi

ko`rinishni oladi. Demak ideal gazga berilayotgan issiqlik miqdori uning ichki energiyasini o`zgartirishga boshqacha aytganda temperaturaning ko`tarilishiga sarflanadi.

2. Izobarik jarayon. Ideal gazning bosimi o`zgarmas(P=const), uning hajmi va temperatura o`zgaradi.Bunda gazga berilgan issiqlik miqdorining bir qismi uning ichki energiyasini orttirishga, bir qismi esa tashqi kuchlarga qarshi ish bajarishga sarflanadi.

   
   
3. 
   
   Izobarik jarayonda gaz bajargan ish
   
   
4. 
   
   
   
   
   

5. Izotermik jarayon.Ideal gazning temperatura o`zgarmas (T=const), uning hajmi va bosimi o`zgaradi. Agar gazning temperaturasi o`zgarmasa, demak uning ichki energiyasi ham o`zgarmaydi 

   
   
6. 
   

Bunday jarayon uchun termodinamikaning birinchi qonuni Q=A ko`rinishga ega bo`ladi.

2 Ideal gazning holat tenglamasi, Bolsmann doimiysi, Mendeleev-Klapeyron tenglamasi,
berilgan temperaturadagi ideal gazning bosimi, Molekulyar-kinetik nazariyaning asosiy
tenglamasi

Idishdagi gaz xaotik harakatdagi molekulalar to‘plamidan iborat. Har bir molekula idish devoriga urilganda devorga biror kichik kuch bilan ta’sir qiladi. Bu molekulalar to‘plamining ta’sir kuchlari katta bo‘ladi va idish devoriga bosim beradi. Konsentratsiyasi n ga, temperaturasi T ga teng bo‘lgan molekulalarning bosimi quyidagi formula bilan aniqlanishini bilasiz:

p = nkT

Bu formulada deb olinsa va hamda == ν ekanligidan quyidagi tenglamalar kelib chiqadi:

Ushbu tenglamalar ideal gaz holatining tenglamalari deb ataladi.

3-tenglama rus olimi D.I.Mendeleyev (1834–1907) va fransuz olimi B.R.Klapeyron (1799–1864) sharafiga Mendeleyev-Klapeyron tenglamasi deb ataladi.


Gaz molekulalarining bosimi uchun quyidagi formula keltirib chiqarilgan: bunda n — gaz molekulalarining konsentratsiyasi, — bitta molekulaning massasi, — molekulalar tezliklari kvadratlarining o‘rtacha qiymati. Bu tenglamaning o‘ng tomonini 2 ga ko‘paytirib va bo‘lib, quyidagi shaklda ifodalaymiz: bunda — bitta molekulaning o‘rtacha kinetik energiyasi. Gaz bosimi hajm birligidagi molekulalar kinetik energiyasining o‘rtacha qiymatiga to‘g‘ri proporsional. n formula ideal gaz molekular-kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi deyiladi. Bolsman doimiysi gaz molekulalarining o‘rtacha kinetik energiyasi va gaz temperaturasi orasidagi bog‘lanish koeffitsiyentini ifodalaydi. k = 1,38 ⋅ J/K — Bolsman doimiysi. Bu kattalik eksperimental ravishda o‘lchangan.