Монография олий ўқув юртлари тарих факультетлари талабалари, магистратура

 
*
Ҳозирги Тошкент обсерваторияси ўрнида
 
2
Тошкент. Энциклопедия. –Б.321.
 
3
Туркистонда Россия тажовузи ва ҳукмронлигига қарши кураш. –Б.143; Муҳаммад Солиҳ Тошкандий. 
Тарихи жадиди Тошканд. –Б.459.
 

---

92 
генерал Черняев Тошкент қасдида Чимкентдан чиқди, деган хабар 
келади.
1
Алиқули Амирлашкар эса дарҳол қўшин йиғишга киришади 
ҳамда Марғилон, Андижон, Ўш, Наманган вилоятлари ҳамда 
Шаҳрихон, Чуст шаҳарларига чопар юборди. У қўшинни Хўжандда 
тўпланишга буюриб, ўзи Қўқонда мавжуд бўлган аскарларни олиб 
Хўжандга йўл олади ва бир кундан сўнг барча қўшин билан Тошкент 
йўлига чиқади.
2 
Бу вақтда эса чор Россияси мустамлакачи босқинчиларининг 
Тошкентга яқинлашганлигини кўрган шаҳар аҳолиси мудофаага 
тайёргарликни кучайтиради. 
Юқорида таъкидлаб ўтилганидек, бу вақтда Тошкент шаҳри 
атрофида мустаҳкам мудофаа девори мавжуд бўлиб, девор атрофлари 
сув тўлдирилган чуқур ҳандақлар билан ҳимояланган эди. Шаҳар 
ҳимоячилари бу имкониятдан фойдаланиб, босқинчиларга қаттиқ 
қаршилик кўрсатадилар. Шаҳар аҳолиси ҳам мудофаада фаол иштирок 
этади ва аскарларга сув ва озиқ-овқат ҳамда бошқа зарур нарсаларни 
етказишга ёрдам бериб туради. Шаҳар мудофаачилари Қўш парвоначи 
ва Мирзо Аҳмад қўшбеги ҳамда Ёқуббек Бадавлатлар раҳбарлигида чор 
қўшинларига қақшатқич зарба бериб, уларни чекинишга мажбур 
қиладилар.
3
Бу вақтда Тошкент мудофааси учун барча Фарғона аскари билан 
шошилинч келаётган Алиқули Амирлашкар Оқжардан ўтиб, 
Боботархон мавзесига етганда Тошкентдан чопар келиб қолади ва чор 
қўшинларининг мағлубиятга учраб, Чимкентга чекинганлигини 
айтади.
4 
Бу ҳақда Муҳаммад Юнус Тоиб қуйидагиларни ёзади: - «Юсуф 
Кошғарий дегон йигит Тошканддин Чернайуф жондорол (генерал – 
З.И.) русия аскари бирлан Тошкандга келиб, қамаб, қўрғонгача кирди 
ва жаноби Бадавлат кўб ғайрат ва шижоат кўрсатуб душманга қарши 
кураш олиб бориши натижасида] Русия аскари шикаст тофиб, ёнди, - 
дегон мазмунда ариза олиб келди».
5 
Алиқули Амирлашкар юришни давом эттириб, қўшин билан 
Боботархондан Тўйтепа орқали ўтиб, 1281 йил ҳижрий жумадул–
1
Ўрус лашкарининг Туркистонда тарих 1269-1282 саналарда қилғон футуҳотлари. –Б.68.