Морфемика. Морфема ҳәм оның түрлери

барғанман, келгенмен. 
3
) анық емес бурыңғы өткен мәҳәл: ып, ип, п+ бетлик аффикслери. Мысалы: 
барыппан, келиппен. 
4
) Бурынғы өткен мәҳәл: ған//-ген, қан//-кен+ еди, екен, а, е, й,+ды+екен. Мысалы: 
ислеген еди, айтқан еди, тигеди екен, билмейди екен т.б. 
5
) Жақын өткен мәҳәл: ып, ип, п+еди. Мысалы: шығып еди, өтип еди жақынлап еди. 
т.б. 
6
) Тамамланбаған өткен мәҳәл: а, е, й,+туғын+еди. Мысалы: үлестиретуғын еди, 
жүретуғын еди отырғызып қоятуғын еди т.б; -ыўшы//-иўши+еди. Мысалы: 
елеслетиўши еди. 
7
) Тәкирарланыўшы өткен мәҳәл: -ар//-ер//-р, мас//-мес, бас//-бес, пас//-пес+еди. 
Мысалы: түсинер едим, есапқа алына бермес еди, тыңлар еди т.б.
8
) Нийетли өткен мәҳәл: а) а,е,й,+ жақ+ еди: жаманлайжақ едим, сөйлей бережақ еди 
т.б. б) мақшы,мекши + еди: жазбақшы еди, кирмекши еди т.б.
9
) Даўамлы өткен мәҳәл: а) тур, жүр, отыр, жатыр, атыр+еди, екен: шырылдап тур 
еди, айланшықлап жүр екен, үйилип жатыр еди; б) мақ//-мек, -пақ//-пек, ыў//-иў//-ў 
+ еди+екен: 
Ҳәзирги мәҳәл фейиллери ис-ҳәрекеттиң сөйлеў ўақты менен бир ўақытта
болып атырғанлығын билдиреди. Ҳәзирги қарақалпақ тилинде ҳәзирги мәҳәл 
фейиллери аналитикалық ҳәм синтетикалық формаларында қолланылады.

---

1
) Анық ҳәзирги мәҳәл: а) ып, ип+ жатыр, атыр, жүр, түр, отыр. Мысалы: Күн жаңа 
түсликтен аўып атыр. Салқынлаў самал есип тур. 
2
) Даўамлы ҳәзирги мәҳәл ыў, иў, ў, мақ, мек формалы атаўыш фейиллердиң орын 
сеплигинде турыўынан жасалады: ислеўдемен. 
3
) Ҳәзирги келер мәҳәл: а, е, й+ бетлик аффикслери: Мысалы: Бул өнерге жүдә 
қызығаман. 
Келер мәҳәл фейиллери ис-ҳәрекеттиң сөйлеў ўақтынан кейин, яғный келеси 
ўақытларда орынланатуғынын билдирип, тек синтетикалық формада ғана жасалады. 
Ҳәзирги қарақалпақ тилинде келер мәҳәл формалары төмендегилерден ибарат.
1
) Анық келер мәҳәл: -а, -е, -й формалы ҳал фейиллерге бетлик аффикслериниң 
жалғаныўы арқалы жасалады. Мысалы: Өзиңде питкересең ғой. Бизди атыз басынан