Mт1 Qishloq xo‘jaligi maxsulotlarini saqlash usullari

MТ29 Qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga tovar ishlov berishda qo‘llaniladigan idishlar
Qishloq xujalik ekinlari xosilini yigib terib olish,ularni yetishtirish va yalpi xosilni oshirishdagi eng sunggi , masʼuliyatli boskichlardan biri xisoblanadi.
Ushbu fanning maksadi talabalarni shu masʼuliyatli boskichdan boshlab yigishtirish va keyingi ishlarni amalga oshirib,maxsulotlarga tovar ishlov berishga oid barcha operatsiyalar bilan tanishtirishdir.

Maxsulotlarga tovar ishlov berishga kuyidagi vazifalar kiradi:

• 
  xosil yigib-terib olingandan keyin nes-nobid kilmasdan tashishini tashkil etish, tashaishda transport vositalaridan tugri foydalanish:
  
• 
  maxsulotlarni omborxona, tayyorlov makonlariga va savdo shoxobchalariga uz vaktida sifatini tushirmasdan yetkazish:
  
• 
  dala sharoiti yoki omborxonada saqlash uchun joylash usullarini tugri tanlash:
  
• 
  maxsulot turiga karab idishlar tanlash va maxsulot joylash:
  
• 
  maxsulot joylashdan avval maxsulotlarni saralash va katta-kichiklikka karab ajratish:
  
• 
  texnik navlarni qayta ishlash korxonalarga uz vaktida. sifatini tushirmasdan junatish:
  
• 
  saqlashda maxsulot sifatini oshirish:
  
• 
  maxsulotlarni realizatsiya kilishni amalga oshirish:
  

2. Qishloq xujalik maxsulotlariga tovar ishlov berishdan kuzlangan eng asosiy maksad ularning sifatini oshirishdir. Maxsulot sifatiga kuyidagi omillar taʼsir kursatishi: geogafik, texnologik, biologik.
Ularning asosiy geografik omil bulib,bundan maxsulot yetishtiriladigan tabiiy xududning tuprok va iklim sharoiti kiradi. Texnalogik omillar dexkonchilik madaniyati va maxsulot yetishtirish texnologiyasi xam maʼlum darajada xosil sifatini shakllantiradi. Biologik omillar yangi nav va duragaylarni keng joriy etish xam qishloq xujalik maxsulotlarini sifatini shakllantirishda katta axamiyatga egadir. Shu bilan birga,maxsulotni sifati maʼlum darajada tayyorlov makonining material-texnika bazasining tarakkiyoti va uni kabul kilish, saqlash xamda ishlash texnologiyasiga chambarchas boglikdir. Sifatli yetishtirilgan va tovar ishlov berilgan maxsulotlar, ularni tashish, saqlash va qayta ishlash mobaynida dastlabki xususiyati yukotib sifatsiz maxsulotga aylanishi mumkin.
Qishloq xujalik maxsulotlari xosilni uz vaktida yeki notugri yigib olinsa, mul xosil yetishtirishda utkazilgan barcha tashkiliy va agrotexnik tadbirlari natijasi yukka chikadi. Shuning uchun xosilni yigib olishni unumli tashkil etish va texnika tomonidan tushunib bajarish lozim.
Yetishtirilgan qishloq xujalik maxsulotlarining sifat kursatgichlari maxsulot xosili olingan sharoit, saqlash va utkaziladigan kushimcha tadbirlarga karab xar xil buladi.
Qishloq xujalik maxsulotlarining sifat kursatgichlariga qarab uch guruxga bo`linadi:

1. 
   Sifat kursatkichlari buyicha foydalanishga yarokli bulgan, soxa talabiga tulik javob beradigan maxsulotlar.
   
2. 
   Sifat kursatkichlari buyicha foydalanishi lozim bulgan soxa talabiga umuman javob bermaydigan, ammo boshka soxada foydalanish mumkin bulgan maxsulotlar.
   
3. 
   Foydalanishga yaroqsiz bulgan maxsulotlar.
   

Foydalanishga qarab uzum uzish texnologiyasi turlicha bo`ladi. Vino,sharbat olish,kuritish va saqlash uchun kesishda xar xil xajmdagi idishlardan kullaniladi ( yashik,bochka, konvert, zanglamaydigan metall koplamali kuzov zambil va boshka) Oziq- ovqatga taallukli maxsulotlar fondini kupaytirishning anik manbai don, meva sabzavot va boshka qishloq xujalik maxsulotlarini terish tashish saqlash va qayta ishlashda isrofgarchilikni kamaytirishdir. Bu vazifani xal etishda qishloq xujalik maxsulotlarini saqlash va sotishga tayerlash muxim urin tutadi. Qishloq xujalik maxsulotlari omborxonaga kelib tutishidan oldin bir kator ishlarda-xosilni yigib-terib olish, saralash, kalibrlash va tashishda mexanizatsiya vositalaridan foydalaniladi. Masalan, kartoshka, lavlagi, piyoz, karam va poliz ekinlari maxsulotlarini yigadigan turli markali mexanizmlar kullaniladi. Shuningdek, qayta ishlash mo`ljallangan pomidor va bodringni bir vaktda yetkaziladigan texnik navlari mevalarni yigadigan kombaynlar yaratilgan bulsada, ular xozirgi davrda kam yoki umuman kullanilmaydi.