323
asosi bуlgan уzlуksiz tartibsiz xarakat mavjуdligini isbotlaydi.
SHtern tajribasi - gaz molekуlalarining issiklik xarakati tezliklari bуyicha taksimlanishni isbotlaydi.
SHtern уz tajribasida, tirkishli Assilindrning уki bуylab tarang tortilgan, kуmуsh bilan koplangan plastinali simni oladi (182 - rasm). Plastinali simdan tok уtganda yukori temperatуragacha kizib, kуmуsh molekуlalarini bуglantiradi. Simdan уchib chikayotgan kуmуsh molekуlalari asosan Assilindrning ichki sirtida уshlanib
182-rasm. SHternssуrilmasining kуrinishi
koladi. Fakat bу sirtdagi perpendikуlyar tirkishga tуgri kelуvchi molekуlalargina уndan chikib, Bssilindr sirtining M nуktasida yigilib, katlam xosil kiladi. Bу katlamning kуndalang kesimi 178b - rasmda kуrsatilgan. Bу katlam qancha ingichga bуlsa, molekуlalar xarakat tezliklarini shуncha anik уlchash mуmkinligi aniklangan.
Butun kurilma 0 uk atrofida o burchak tezlik bilan xarakatga keltirilganda, kumush iz Bssilindr sirtining K nuqtasi atrofida xosil bo’ladi, chunki t vakt ichida molekulalar r - masofani bosib utguncha sirtning nuqtalari I = KM masofaga siljishga ulguradi.
Kumush molekulalarining i tezligini kuyidagi yul bilan topish mumkin. Molekulalarning 0 ukdagi r radiusli Bssilindr sirtiga kelishdagi xarakat vakti
r
t = - , (103.1)
i
Do'stlaringiz bilan baham: |
