h 3h
Fermionlarga spinlari yarimga karrali: —, —bulgan
^2 ^2
elektronlar, protonlar va neytronlarga uxshash zarrachalar kiradi.
Bozonlarga spinlari butun son: 0, h ,2h,..., bulgan fotonlar, fononlar va boshka zarrachalar kiradi.
Tuplamda fermionlar «yakkalanishga» intilishlari yakkol kurinib turadi. Agar, berilgan kvant xolati fermion bilan band bo’lsa, u xolda, Pauli prinsipiga asosan shunga uxshash xech kanday fermion shu kvant xolatida bula olmaydi.
Bozonlar esa, aksincha tuplanish xususiyatiga ega bulganligi uchun, bir energetik satxda cheklanmagan mikdorda joylashishlari mumkin.
Zarrachalarning uziga xosligi tuplam xususiyatiga ta’sir kilish mumkinligini kurib chikamiz.
Mikrozarrachalarning uziga xosligi namoyon bulishi uchun ular bir - biri bilan tez - tez uchrashib turishlari lozim. Bu erda, uchrashish deyilganda, ikkita zarrachaning xuddi usha kvant xolatiga tushishi kuzda tutiladi.
Faraz kilaylik, N ta bir xil zarrachalarga, aloxida mikrozarracha joylashadigan G ta xar xil kvant xolatlar to’g’ri kelsin. Uchrashishlar chastotasi ulchovi sifatida N/G nisbat xizmat kilsin. Agar, kuyidagi shart bajarilsa:
N << 1 , (113.1)
G
mikrozarrachalar axyon - axyonda uchrashadi. Bu xolda, xar xil vakant xolatlar soni mikrozarrachalar sonidan juda kattadir: G>>N.
Bunday sharoitlarda fermionlar va bozonlarning uziga xos xususiyatlari namoyon bula olmaydi, chunki xar bir mikrozarracha
Do'stlaringiz bilan baham: |
