МуҲаммад ал-хоразмий номидаги

Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини РИВОЖЛАНТИРИШ ВАЗИРЛИГИ


МуҲаммад АЛ-ХОРАЗМИЙ НОМИДАГИ
Тошкент ахборот технологиялари университети


ЛОЙИҲА НОМИ: КОРПОРАТИВ ТАРМОҚДА CISCO КОММУТАТОРИНИ СОЗЛАШ ВА МОНИТОРИНГИ УЧУН ДАСТУРИЙ ТАЪМИНОТНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ

Лойиҳа иштирокчилари			_____________________________________
			______________________________________
			______________________________________
Раҳбар			А.Ф. Хайтбаев

Тошкент-2021

ИНДИВИДУАЛЬ ЛОЙИҲА РЕЖАСИ

1.	ДАСТУРИЙ ТАЪМИНОТНИ ЯРАТИШНИНГ НАЗАРИЙ ЖИҲАТЛАРИ ВА УНИ АМАЛИЙ ИШЛАТИЛИШИ УЧУН ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРНИ ТАНЛАШ……….		3
	1.1.	Масаланинг қўйилиши……………………………………………..	3
	1.2.	Корпоратив тармоқ ҳақидаги умумий маълумотлар......................	4
	1.3.	Тармоқ коммутаторларининг тузилиши ва турлари......................	7
2.	CISCO КОММУТАТОРЛАРИНИ СОЗЛАШ ДАСТУРИНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ ВА ТАВСИФЛАШ..............................................................................................................................		10
	2.1.	Дастур коди тузилмасининг тавсифи..............................................	10
	2.2.	Cisco коммутаторларини созлаш дастури ташқи интер- фейсининг тавсифи...........................................................................	11
	2.3.	Қўшимча маълумотлар ва танланган порт параметрларини таҳрир қилиш майдони………………………………………..........	15
3.	КОРПОРАТИВ ТАРМОҚДА CISCO КОММУТАТОРИНИ СОЗЛАШ ВА МОНИТОРИНГИ УЧУН ДАСТУРИЙ ТАЪМИНОТНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ..................		21
	3.1.	3- сатҳли коммутаторларни қўллаган ҳолда тармоқ қуриш ва созлаш................................................................................................	21
	3.2.	Коммутаторлардан бирининг портлари ҳақидаги маълумотларни олиш...................................................................................................	36
	3.3.	«Admin down»ни ёқиш.....................................................................	38
	3.4.	«Port security»ни ўчириш.................................................................	39
	3.5.	Порт турини ўзгартириш................................................................	40
ХУЛОСАЛАР…………………………………………………..............................			47
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ……………………...........			49

1. ДАСТУРИЙ ТАЪМИНОТНИ ЯРАТИШНИНГ НАЗАРИЙ ЖИҲАТЛАРИ ВА УНИ АМАЛИЙ ИШЛАТИЛИШИ УЧУН ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРНИ ТАНЛАШ

1.1. Масаланинг қўйилиши

Тармоқ қурилмаларини мониторинг қилиш бу айниқса йирик ташкилотлар ва корхоналар учун долзарб муаммо ҳисобланади.
Унча кўп бўлмаган тармоқ қурилмаларини мониторинг қилиш махсуслаштирилган дастурий ечимлар мавжуд. Мавжуд вариантлар узоқ созланишларни талаб қилади ва керакли функцияларга тўлиқ эга бўлмайди. Ҳозирги вақтда муассасада алоқа ва коммутаторларни созлаш фақат командалар сатри орқали таъминланади, бу эса ҳамма вақт ҳам қулай эмас.
Лойиҳа ишида кўзланадиган мақсадлардан бири бу ишлаш оперативлигини ошириш, шунингдек коммутаторларнинг ҳолати ва уни ўзгартириш ҳақида маълумотларни аниқ олиш ҳисобланади.
Бу муаммони ечиш учун дастурий таъминотнинг ишлаб чиқилишини талаб қилади, бу муассаса ходимларини ишлашини тезлаштиради ва соддалаштиради.
Ишлаб чиқиладиган дастурий таъминот эга бўлиши керак бўладиган имкониятлар ва талаблар қуйидагилардан иборат:

• 
  Коммутатор портлар сони ва уларнинг номларини аниқлаш ва акс эттириш;
  
• 
  Портнинг активлигини (қурилма уланганлиги ёки уланмаганлигини) аниқлаш ва акс эттириш;
  
• 
  Портнинг уланиши ва узилиши (Admin Down);
  
• 
  Портнинг турини (Trunk, Access, Hybrid) аниқлаш ва акс эттириш;
  
• 
  Портдаги «Port security» ҳолатни аниқлаш ва акс эттириш;
  
• 
  Портга уланиши мумкин бўлган МАС-манзиллар максимал сонини аниқлаш;
  
• 
  Портга уланган МАС-манзиллар сонини акс эттириш;
  
• 
  «Port security»да портда хотирада сақланган МАС-манзилларни акс эттириш;
  
• 
  Портдаги «Port security»ни улаш ва узиш;
  
• 
  Порт турини (Trunk, Access, Hybrid) ўзгартириш;
  
• 
  Портга МАС-манзилларни қўшиш;
  
• 
  «Port se- curity» бузилган коммутатор ва портни ажратиш;
  
• 
  ДТ қўшимча кутубхоналар ва плагинларнинг ўрнатилишини талаб қилмаслиги керак.
  

Дастурий таъминот айнан Cisco коммутаторлари учун ишлаб чиқилади, чунки муассаса айнан бу ишлаб чиқарувчининг коммутаторларидан деярли тўлиқ фойдаланишга ўтган.
Дастурий таъминотни ишлаб чиқиш учун унинг катта имкониятлари, кроссплатформалилиги ва у очиқ дастлабки кодли ҳисобланиши туфайли Java тили танланган. Тизимни ёзиш учун Eclipse интеграцияланган ишлаб чиқиш муҳитидан фойдаланилган. Интерфейс JavaFX Scene Builder ёрдамида ёзилган.