Mühazirə Kimyəvi kinetikanın mahiyyəti. Kimyəvi reaksiyanın sürəti və ona təsir edən amillər

Dispers sistemlərin kondensləşmə metodları ilə alınması 
Kondensləşmə zamanı homogen sistem heterogen sistemə çevrilir yəni 
metastabil halda olan sistemdə yəni faza (dispers faza)əmələ gəlir.Yeni fazanın 
yaranmasının əsas şərti başlanğıc sistemin (məhlulun və ya buxarın )ifrat doymuş 
olmasıdır.İfrat doymuş sistemlər kimyəvi reaksiyalar və ya fiziki proseslər 
nəticəsində yarana bilər.Ona görə də kondensləşmə metodları iki yerə 
bölünür.kimyəvi və fiziki
Yeni fazanın yaranama şəraitinə baxaq.Yeni fazanın hissəciklərinin yaranması 
iki mərhələdən ibarətdir.rüşeymlərin yaranması və onların böyüməsi 
.Kondensləşmə prosesi o zaman baş verir ki maddənin heterogen sistemdəki 
kimyəvi potensialı (
𝜇
2
) homogen sistemdəki kimyəvi potensialından (
𝜇
1
)kiçik 
olsun ((
𝜇
2
< 𝜇
1
).Yekunda əlverişli olan bu proses enerji tələb edən mərhələni

---

yeni fazanın rüşeymlərinin yaranması mərhələsini keçməlidir.Bu mərhələ iki 
mexanizm üzrə ola bilər homogen və heterogen . 
Homogen mexanizmdə metastabil sistemdə yerli ifrat doymalar –qatılığın və 
sıxlığın fluktuasiyaları nəticəsində bir neçə molekuldan ibarət aqreqatlar –yeni 
fazanın rüşeymləri yaranır.Heterogen mexanizmə görə isə yeni fazanın rüşeymləri 
sistemdə olan və ya sistemə daxil edilən kristallaşma mərkəzləri (tozlar əlavə 
edilmiş hazır zol və s.)ola bilər. 
Müasir nəzəriyyəyə görə yeni fazanın müəyyən ölçülü rüşeymlərinin homogen 
mexanizm üzrə yaranması şərti məlum Kelvin tənliyilə ifadə olunur. 
r=
2𝜎𝑉
𝑅 𝑇 𝑙𝑛
𝐶
𝐶
burada r-yeni fazanın rüşeymlərinin radiusu, 
𝜎-fazaların sərhəddindəki səthi 
gərilmə, V
M-
yeni fazanın molyar həcmi, C
if 
–r radiuslu hissəciklərin alınması 
üçün ifrat doymuş məhlulun qatılığı C
doy 
–doymuş məhlulun 
qatılığıdır.tənliyindən görünür ki rüşeymlərin alınması üçün c
if
>c
doy 
şərti 
ödənilməlidir.İfrat doymuş məhluldan yüksək dispersli sistem o zaman alına bilər 
ki rüşeymlərin əmələ gəlmə sürəti (v
1
) onların böyümə sürətindən (v
2
) xeyli 
böyük olsun.( v
1
> v
2
).Əks halda iri hissəciklər alınır bu hissəciklər isə kinetik 
davamsız olduğundan çökür.