Muhit va ekologik omillar. Muhitga organizmlarning moslashishi. Biomaromlar va tirik organizmlarning hayotiy shakllari. Vaqt ekologik omili. O’simlik va hayvonlardagi sutkalik, oylik va yillik maromlari

Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi. Havo ifloslanishi.

Oziq-ovqat mahsuloti ovqatlanish uchun iste'mol qilinadigan modda sifatida ta'riflanishi mumkin. Oziq-ovqat - bu oziqlanish uchun odamlar yoki boshqa hayvonlar tomonidan yutilishi uchun mo'ljallangan har qanday materialdir. Hayvonlar so'yilganidan keyin va o'simliklar bir marta yig'ib olingandan keyingina oziq-ovqat hisoblanadi. Ifloslantiruvchi moddalar - bu ixtiyoriy ravishda qo'shilmagan yoki ruxsatsiz konsentratsiyasida mavjud bo'lmagan materiallar. oziq-ovqat mahsulotlarining ifloslanishi Bu uning sifatini o'zgartiradigan va sog'likka salbiy ta'sir ko'rsatadigan oziq-ovqat tarkibidagi har qanday moddalarning mavjudligi. Nopoklik biologik, kimyoviy yoki fizik vosita yoki holat bo'lishi mumkin. ixtiyoriy ifloslanishi muammolari insoniyat tarixida mavjud bo'lgan. Biroq, hozirgi paytda sanoatlashtirish va globallashuv muammosiga yana bir o'lchov kiritilgan. Bugungi kunda oziq-ovqat ko'p jihatdan qayta ishlanadi, ko'p bosqichlarda va oziq-ovqat zanjirlari chegaralarni kesib o'tmoqda. Shuning uchun oziq-ovqat mahsulotlarini nazorat qilishni kafolatlash uchun tobora ko'proq milliy va xalqaro harakatlar olib borilmoqda

Qishloq xo`jaligi moddiy ishlab chiqarishning asosiy va eng qadimiy tarmoqlaridan bo`lib, insonning kundalik oziq-ovqat mahsulotlarining asosiy qismini va yеngil sanoat tarmoqlari uchun zarur bo`lgan xom ashyoning aksariyat qismini yеtkazib bеradi. Qishloq xo`jaligi ikkita asosiy tarmoqqa bo`linadi:
1. Qishloq xo`jaligi mahsulotlari yеtishtirib bеruvchi – d е h q o n ch i l i k;
2. Go`sht, sut, jun yеtishtirib bеruvchi, chorva nasilchiligi bilan shug`ullanuvchi – ch o r v a ch i l i k.
Bu ikki yirik soha insoniyatni oziq-ovqatga bo`lgan zaruratini qondirish bilan birgalikda, dastlabki qayta ishlaydigan bir qancha tarmoqlarini ham o`z ichiga oladi. Iqtisodiy jihatdan kam taraqqiy etgan mamlakatlar aholisining 80%i, o`rtacha rivojlangan mamlakatlarning 60%i, yuqori darajada rivojlangan mamlakatlarning 10-12%i bеvosita qishloq xo`jaligi bilan shug`ullanadi. Qishloq xo`jaligi aholini oziq-ovqat bilan ta'minlash bilan bir qatorda, sanoat tarmoqlari uchun xom ashyo, omuxta еm, dori-darmon, atir-upa, ot ulov (yilqichilik, bo`rdoqichilik) bilan ta'minlaydi.
Havoning ifloslanishi — atmosferada odamlar va boshqa tirik mavjudotlar sogʻligʻiga hamda iqlimga zarar yetkazuvchi moddalarning mavjudligi sababli kelib chiqqan ifloslanishHavoning ifloslanishi odamlarni kasalliklarga yoʻliqtirishi, ularda allergiyalarning paydo qilishi va hatto oʻlimga olib kelishi mumkin; u hayvonlar va oziq-ovqat ekinlari kabi boshqa tirik organizmlarga hamda tabiiy muhitga (masalan, iqlim o'zgarishi, ozon qatlamining yemirilishi yoki yashash muhitining buzilishi) yoki atrof-muhitga (masalan, kislotali yomg'ir orqali) zarar yetkazishi mumkin. Atmosferaning ifloslanishiga inson faoliyati ham, tabiat hodisalari ham sabab boʻla oladi.

7.