Mundarij a kirish I. bob. Qadiriyatlar nazariyalari asosida o’quvchilarni ma’naviy axloqiy tarbiyalashning nazariy-metodologik asoslari

I Bob bo’yicha xulosa
Shunday qilib, "ma'naviyat" muammolarining tarixiy va falsafiy retrospektivasi inson " quyidagi xulosalarga kelishga imkon berdi:
1. Ma'naviyat-bu insonning abadiy qadriyatlarga intilishi: haqiqat, go’zallik, yaxshilik. Shuning uchun ma'naviyat avlodlar davomiyligini saqlab qolish, inson taraqqiyotining ijobiy tendentsiyalari, inson turmush tarzini saqlab qolish hodisasidir. Ma'naviyatni tarbiyalash insonning mazmunli hayoti uchun sharoit yaratishga imkon beradi.
2. Ekzistensializm falsafasi maktab o’quvchilarini tarbiyalash nazariyasini ishlab chiqishning falsafiy asoslaridan biridir, chunki u inson hayotini ekzistensiyaning namoyon bo’lishi, o’zini o’zi qadrlash deb biladi. Klassik ekzistensializmning yer yuzidagi dunyoda insoniyat mavjudligining umidsizligiga pessimistik nuqtai nazarini inson hayotining mutlaq qadriyatlarga ma'naviy yo’nalishi yordamida olib tashlash mumkin. Shu munosabat bilan qadriyatlarning falsafiy nazariyasi zamonaviy noogen inqiroz sharoitida amalga oshiriladi.
4. Hayotning ma'nosini yo’qotish (V. franki) o’z joniga qasd qilishga olib kelishi mumkin. Biz o’z tuzilmalarimizda ma'naviyat inson mavjudligining bir usuli degan xulosaga keldik. Bunday talqinda "ma'naviy - ma'naviy bo’lmagan" dixotomiya ushbu hodisaning "sifati" ni ko’rsatadi, go’yo ma'lum bir odamda ma'naviyat qancha "miqdorda" borligi haqidagi savolga javob berayotgandek. Ushbu hodisaning salbiy qutbi, afsuski, zamonaviy jamiyatning halokatli haqiqatlari bilan tasdiqlangan.
5. Ma'naviyatni tarbiyalashning uslubiy jihati qadriyatlarni shakllantirish nazariyasida yotadi, bu qiymat faqat ob'ekt-sub'ekt munosabatida paydo bo’lishi mumkinligini ko’rsatadi. Ekzistensial qadriyatlarga, ya'ni hayotning qiymati yoki ma'nosiga kelsak, hech bo’lmaganda "hayot" bilan sub'ekt-ob'ekt munosabatlariga ega bo’lish kerak, shuning uchun ekzistensial qadriyatlarni shakllantirish uchun etarli hayotning boshqa tashuvchisi bilan munosabatda bo’lish kerak.
6.Hayotning ma'nosini pozitsiya sifatida izlash sub'ektning butun mavjudligini, uning xatti-harakati va faoliyatini belgilaydi. Ekzistensial qadriyatlarning o’ziga xos xususiyati ularning introspektiv - dialogik va integrativ xarakteridir, chunki ular axloqiy, diniy, siyosiy va estetik tarkibni o’z ichiga oladi va aksiosfera darajalaridan birida joylashgan.
7. Hayotning ma'nosini aniqlash-bu qiymat ongining introvert yo’nalishi bo’lib, uning yo’nalishi sub'ekt o’zi uchun bu ma'noni belgilaydigan hodisa asosida olinadi.
8. Ma'naviy rivojlanishning natijasi inson hayotining ma'nosini topishdir. Natijaning mutloqligi ushbu jarayonning abadiyligini ko’rsatadi. Faqat ma'lum bir ma'noga ega bo’lgan holda, inson o’zining shaxsiy rivojlanishida rivojlanishi mumkin.