Mundarija kirish I bob

2.1 Xaltachali zamburugʻlarning asosiy vakillarining ahamiyati
Mashhur holat Penicillium chrysogenum (ilgari Penicillium notatum) mog'origa taalluqli bo'lishi mumkin, u, ehtimol, raqobatdosh bakteriyalarga hujum qilish uchun, penitsillin nomi bilan 20-yillarda bakterial yuqumli kasalliklarni davolashda inqilobni keltirib chiqaradigan antibiotik ishlab chiqaradi. asr.
Tolypocladium niveumning immunosupressor sifatidagi tibbiy ahamiyatini bo'rttirib aytib bo'lmaydi. U rad etishning oldini olish uchun organ transplantatsiyasi paytida yuborilgan siklosporinni chiqaradi, shuningdek, ko'p skleroz kabi otoimmun kasalliklar uchun buyuriladi, ammo davolanishning uzoq muddatli yon ta'siriga shubha mavjud.
Penicillium roqueforti bilan tomirlangan Stilton pishloq
Ba'zi askomitset qo'ziqorinlari genetik muhandislik protseduralari orqali nisbatan oson o'zgarishi mumkin. Keyin ular qon quyqalarini eritish uchun ishlatiladigan insulin, inson o'sish gormoni yoki TPa kabi foydali oqsillarni ishlab chiqarishi mumkin.
Bir nechta turlar biologiyada keng tarqalgan model organizmlardir, jumladan Saccharomyces cerevisiae, Schizosakcharomyces pombe va Neurospora crassa. Bir qator askomitset zamburug'larining genomlari to'liq ketma-ketlikka ega.
Nonvoy xamirturushi (Saccharomyces cerevisiae) non, pivo va sharob tayyorlash uchun ishlatiladi, bu jarayon davomida glyukoza yoki saxaroza kabi shakarlar etanol va karbonat angidrid hosil qilish uchun fermentlanadi. Nonvoylar xamirturushdan karbonat angidrid ishlab chiqarish uchun foydalanadilar, bu esa nonning ko'tarilishiga olib keladi, pishirish paytida etanol qaynatiladi. Aksariyat vinochilar uni etanol ishlab chiqarish uchun ishlatishadi, fermentatsiya paytida karbonat angidrid atmosferaga chiqariladi. Ko'pikli sharob ishlab chiqaruvchilar va an'anaviy ishlab chiqaruvchilarspirtli ichimliklar uchun birlamchi fermentatsiya va ikkilamchi fermentatsiya bilan sharob uchun ichimliklarni "ko'pikli" tuzilishga ega bo'lgan karbonat angidrid pufakchalarini va pivo uchun kerakli ko'pikni ishlab chiqarish uchun ikkalasini ham qo'llang.
Penicillium camemberti fermentlari Camembert va Brie pishloqlarini ishlab chiqarishda rol o'ynaydi, Penicillium roqueforti esa Gorgonzola, Roquefort va Stilton uchun xuddi shunday rol o'ynaydi.
Osiyoda Aspergillus oryzae soya sousini tayyorlash uchun namlangan soya loviya pulpasiga qo'shiladi va guruch va boshqa donalardagi kraxmalni huanjiu va sake kabi Sharqiy Osiyo alkogolli ichimliklariga fermentatsiya qilish uchun oddiy shakarlarga ajratish uchun ishlatiladi.
Nihoyat, Ascomycota ba'zi a'zolari tanlab yegulik hisoblanadi; morels (Morchella spp.), truffles (tuber spp) va omar qo'ziqorini (Hypomyces lactifluorum) eng ko'p terilgan qo'ziqorin delikateslaridan biridir.
Ascomycota turli xil tabiiy muhitga ega bo'lgan o'simliklarning eng katta yig'indisidir. Ular kosmopolit va biz ulardan ko'plab foydali narsalarni olamiz. Biz ulardan ko'plab oziq-ovqat manbalari, giyohvand moddalar va sintetik narsalarni olamiz.
Aralashtirganda non va cheddar ishlab chiqarish sanoati keksa buyumlar uchun xamirturushga tayanadi. Penicillium chrysogenum dan olingan mikroblarga qarshi Penitsillin haqida hech qanday ma'lumotga ega emas.
Tolypocladium niveum organizmidan immunosupressor bo'lgan siklosporin olinadi. U organlarni o'tkazishda va immunitet tizimi kasalliklarida qo'llaniladi.
Ko'p tabiiy kislotalar va kimyoviy moddalar askomitsetlar tomonidan yaratilgan, masalan, sitrus ekstrakti, glyukonik korroziv, amilazalar, proteazlar va boshqalar.
Claviceps purpurea (Ergot) ayollik davrida haddan tashqari drenajni to'xtatish va ishni tezlashtirish uchun dori sifatida ishlatiladi.
Har xil turdagi cheddar turli xil Penicillium turlaridan tayyor, masalan, Camembert, Brie, Roquefort va boshqalar. Aspergillus tayyor soya sousini olish va boshqa Osiyo kokteyllarini rejalashtirish uchun ishlatiladi.
Morels, Truffles va omar qo'ziqorinlari parazitlarni davolash uchun ishlatiladi.
Neyrospora, Saccharomyces va boshqalar irsiy fazilatlarga e'tibor berish uchun keng qo'llaniladi.
Zamburug’larning ba’zi birlari masalan: qo’ziqorinlar oqsil va azotli moddalarga boy bo’ladi. Shuning uchun odamlar tomonidan ular iste’mol qilinadi. Shampinon, Smorchok, Djodevik, Oq qo’ziqorin va boshqalar. Zamburug’lar qishloq xo’jaligida ham katta ahamiyatga ega. O’simliklar ildizida mikorizalar bo’ladi. Grekcha: miki,ildizi, ridza - ,,zamburug’ degani. Zamburug’lar ildizning tashqi tomonida joylashgan bo’lsa, ektotrof, ildizning ichki organlarida joylashgan bo’lsa, endotrof mikoriza deyiladi. Mikorizalarning ahamiyatini 1881-yilda rus olimi Kamenskiy aniqlagan. Mikorizalar o’simliklar ildizini vitaminlar bilan, masalan, V1 bilan ta’minlab turadi. V1 vitamin o’simlik ildizining o’sishiga yordam beradi. Mikorizalar erimaydigan moddalarni eriydigan holga keltiradi. Ularning ba’zi birlari havodagi erkin azotni yutish xususiyatiga ega hisoblanadi. Shu bilan o’simlikni azot bilan ta’minlab, yerni azot bilan boyitadi.
Zamburug’larning sanoatdagi ahamiyati. Masalan: achitqi zamburug’i (Sacsharomycetes ellipsoids) glukozani etil spirtiga aylantiradi. Zamburug’larning meditsinada ham ahamiyati kattadir. Masalan: shoxkuya (qoramug’) Claviceps purpurea sporinya. Bu zamburug’ parazit holatda g’alladoshlar oilasiga mansub o’simliklarda uchraydi. Xaltachali zamburug’ga kiradi. Tarkibida ergotin gruppasiga kiradigan bir qancha alkaloidlar bor. Bu zamburug’dan tayyorlangan ekstrat ginekologiya praktikasida qon to’xtatishda ishlatiladi. Shoxkuya alkaloid mushaklarni qisqartirish xususiyatiga ega. 1942-yili rus olimi Yermolyeva Penicillium xaltachali zamburug’idan penitsillin oldi. 1938-yili rus olimi Krasilnikov xali yaxshi aniqlanmagan zamburug’lardan Actinomycetes dan stretomitsin oldi. Zamburug’lardan bo’yoq moddasi olinadi.
Oziq-ovqat ahamiyatiga ega bo’lgan zamburug’lar. Ko’pchilik qo’ziqorin zamburug’lari foydali va ozuqaviy bo’lib, ba’zida ular o’rmon yoki o’simlik goshti deb nomlanadi. Qo’ziqorinlar oqsilga boy. Qo’ziqorin tarkibida minerallar: kaliy, fosfor, oltingugurt, magniy, natriy, kalsiy, xlor va A (karotin) vitaminlari, B guruh vitaminlari, vitamin C, ko’p miqdorda D vitamini va PP vitaminlari mavjud. Qo’ziqorinlarda oqsillar, yog’lar va uglevodlarning parchalanishini tezlashtiruvchi fermentlar mavjud bo’lib, oziq-ovqatning yaxshiroq hazm bo’lishiga yordam beradi.
Mevaxaltachalilar — Carpoascomycetidea sinfcha vakillarining xarakterli belgilari mevatanasining bo‘lishi bo‘lib, uning ichida yoki tashqarisida ko‘plab xaltachalar vujudga keladi. Bu sinfchaning eng sodda tuzilgan vakillari penitsill - Penicillum, aspirgill – Aspergillus bo‘lib, ulaming mevatanasi yopiq, geminal qatlam hosil bo‘lmaydi. Konidiyasi bilan ko‘payishi ulaming xarakterli belgisidir. Asosan, qoldiq ovqatlarda, ho‘l meva lard a. nonda, hayvon qol￾diqlarida, shuningdek, tuproqda ham yashaydi. Penitsill ham mo‘g‘or zambumg‘ining vakili bo‘lib, uning mitseliylaridan antibiotik modda ajratib chiqarilganligi uchun tibbiyotda dori olishda keng qo‘llaniladi. Ayniqsa, P. notatum, P.chesogenum shular jumlasi￾dandir.