Mundarija kirish I bob

Kleystokarpiy - yopik meva tana bo’lib, odatda yumaloq shaklda. Xaltachalar meva tananing ichida joylashgan. Askospo ralar pishib yetilishi bilan meva tana yirtilishi yoki parchalanishi natijasida tashqariga chikariladi.
Peritetsiy - (Kleystotetsiy) - Noksimon oval yoki yumaloq shakldagi meva tana. Uning bir tomonida maxsus ingichka tirkish mavjud. Yopik xaltachalar sporalarni shu tirkish orqali tashqariga chikaradi.
Apotetsiy - yumaloq kosa shaklidagi ochiq sorali meva tana. Sporali xaltachalar uning ustida erkin joylashgan va osonlik bilan tarkaladi. Meva xaltachalilar kenja sinfiga 20 000 ga yakin zamburug’ turi mansub. Ularning meva tanasining shakli, tuzilishi va hayot xususiyatlariga qarab quyidagi qabilalarga bulish tavsiya qilinadi.

II Bob Xaltachali zamburugʻlar sistematikasi va ahamiyati
Xaltachali zaburugʻlar meva tanasini boʻlishi yoki boʻlmasligiga qarab ucha kengja sinfga boʻlinadi
I. Yalangʻoch Xaltachalilar (Hemiascomycediae)Bu uncha katta boʻlmagan kenja sinf, mevatana yoʻqligi va Xaltachalari info bevosita mitselida xosil bulishligi Xamda xaltachaning prototunika tuzulganligi bilan ajralib turadi. Yalongʻoch Xaltachalilar 4ta taribga boʻlinadi
II. Haqiqiy mevahaltachalilar (Euscomycetdiae)Bu kenja sinfiga kiruvchi zaburugʻlarning muhim belgilari ularda Xaltacha haqiqiy mevatanachalarda vujudga keladi. Faqat sodda tuzilgan vakillarida xaltacha toʼp - toʼp yoki dasta - dasta boʻlib mitseliy xosil qiladi. Bunday Xaltacha atrofi gif bilan oʻralgan boʻlib peridiy deb ataladi
III. Loculaackomisetlilar (Loculaascomitsetidae)Losculoasomiserlilarning Euaskomisetlardan farqi shundaki, ularning xaltalari xaqiqiy mevatanalarda hosil boʻlmasdan ascoloculyar xildagi ascostromalarda rivojlanadi. Bu xaltalar stroma toʻqimalari ichidagi boʻshliqda yoʻl - yoʻl tasmalukularda xosil boʻladi. Rivojlanayotgan xalta stroma toʻqimalarni siqib qisman yemiradi. Xosil boʻlgan xalta maxsus lokulada joylashadi va boshqa xaltalardan interasqulyar qism yoki xaltalararo toʻqima bilan ajraladi. Baʼzan interasqulyar qism butunlay yemiriladi. Shuning uchun har qaysi lakulada xaltalar soni koʻp boʻladi
Ascomycota a'zolari o'simliklar bilan ikkita muhim aloqa turini hosil qiladi: mikorizal zamburug'lar va endofitlar sifatida. Mikorizalar zamburug'larning o'simliklarning ildiz tizimi bilan simbiotik birlashmasi bo'lib, ular o'simlikning o'sishi va barqarorligi uchun muhim ahamiyatga ega. Qo'ziqorinning nozik mitselial tarmog'i tuproqda past darajada yuzaga keladigan mineral tuzlarning ko'payishiga imkon beradi. Buning evaziga o'simlik qo'ziqorinni fotosintetik mahsulotlar shaklida metabolik energiya bilan ta'minlaydi.
Endofitik zamburug'lar o'simliklar ichida yashaydi va o'z xo'jayini bilan o'zaro yoki kommensal assotsiatsiyalar hosil qiladiganlar uy egalariga zarar etkazmaydi. Endofitik qo'ziqorin va xost o'rtasidagi munosabatlarning aniq tabiati ishtirok etgan turlarga bog'liq va ba'zi hollarda o'simliklarning qo'ziqorin kolonizatsiyasi hasharotlar, yumaloq qurtlar (nematodalar) va bakteriyalarga nisbatan yuqori qarshilik ko'rsatishi mumkin; o't endofitlari bo'lsa, qo'ziqorin simbioni zaharli alkaloidlarni ishlab chiqaradi, bu o'simlik bilan oziqlanadigan (o'txo'r) sutemizuvchilarning sog'lig'iga ta'sir qilishi va hasharotlar o'txo'rlarini oldini olish yoki o'ldirishi mumkin.
Hayvonlar bilan simbiotik munosabatlar
Xylaria jinsining bir nechta askomitsetlari Attini qabilasining barg kesuvchi chumolilar va boshqa qo'ziqorin o'sadigan chumolilar uyalarini va termitlarning (Isoptera) zamburug'li bog'larini kolonizatsiya qiladi. Hasharotlar uyalarini tark etgunga qadar ular mevali tanalarni hosil qilmagani uchun, Basidiomycota turlarining bir nechta holatlarida tasdiqlanganidek, ular etishtirilishi mumkin, deb taxmin qilinadi. [ tushuntirish kerak]
Poʻstloq qoʻngʻizlar (Scolytidae oilasi) askomitsetlarning muhim simbiotik sheriklaridir. Urg'ochi qo'ng'izlar qo'ziqorin sporalarini terisiga xos bo'lgan mitsetangiyalarda yangi xostlarga olib boradi. Qo'ng'iz o'rmonga va tuxum qo'yadigan katta xonalarga tunnel qiladi. Miketangiyadan ajralib chiqqan sporalar gifaga aylanadi, ular yog'ochni parchalashi mumkin. Keyin qo'ng'iz lichinkalari qo'ziqorin mitseliyasi bilan oziqlanadi va etuklikka erishgandan so'ng infektsiyani yangilash uchun yangi sporalarni olib yuradi.