Mundrij a kirish I. Bob. “Bioinformatika” faniga kirish

Bioinformatika qo’llaniladigan eng mashhur dasturlar

1. 
   ACT – genom tahlilida qo’llaniladi.
   

2. 
   Arlequin – populyatsion-genetik ma’lumotlarni tahlil etishda qo’llaniladi.
   

3. 
   BLAST – nukleotidlar va aminokislotalar ketma-ketligi xalqaro bazasidan eng yaqin bo’lgan qarindosh tur ketma-ketlikni aniqlashda qo’llaniladi.
   

4. 
   Clustal – ko’pgina nukleotid va aminokislotalar ketma-ketligini o’zaro o’xshashlarini aniqlab bir qatorga yig’ishda qo’llaniladi.
   

5. 
   DnaSP – DNK ketma-ketligidagi polimorfizm holatini tahlil qilish uchun qo’llaniladi.
   

6. 
   FigTree– filogenetik daraxtni tahrir qilishda foydalaniladi.
   

7. 
   MEGA – molekulyar-evolutsion genetik tahlillarda foydalaniladi.
   

Bundan tashqari yuzlab dasturlar mavjud bo’lib, ular ushbu sohada faoliyat olib boruvchi tadqiqotchiga qulayliklarni yaratadi. Ushbu maqolani yozish davomida hisoblab ko’rsam men o’zim ayni vaqtdagi faoliyatim davomida deyarli kuni o’rtacha 6 ta mana shunday dasturlar bilan ishlatar ekanman.


Xulosa
“Bioinformatika” fani biokimyo, molekulyar biologiya, genetika asosli bilim va tasavvurlarga tayanib, molekulyar biolog tadqiqotlarda amaliy matematika, statistika va informatika usullaridan foidalanadi. Fan yuzasidan tayyorgarlik – biologik muhim axborotni olish uchun kompyuter ma'lumotlarini olish uchun kompyuter biologik tuzilishi bo‘yicha eksperimental ma'lumotlarni olish texnologiyasi beradi. Fan biologik obektlar bilan bog‘lik bulgan matematik algoritmlarni amalga oshirish, fizik-kimyovy biologiya, genomika va proteomika eksperimental va xioblash ma'lumotlarini qo'llaydi. Shu bois tinglovchilar uni to'liq o'zgartirishlarni o'rganuvchi umumiybiologik fanlar: botanika, zoologiya, biokimyo, fiziologiya, biofizika, irsiyat rivojlanishi, genetika, molekulyar genetika, mikrobiologik o'zgarishlar, organizmlarni atrof-muhit muhofazasi bilan ichki munosabatlarni tuzatuvchi, o'rganuvchi ekologiya, tirik organizmlar.
Anatomiya va morfologiya fanlari bilan birgalikda tabiy fanlar: kimyo, fizika, matematika. Respublikamisning iqtisodiyoti fundamental fanlarning rivozhlanishiga va uning yutuqlariga hham bo'g'liq. Hozirgi zamon biologiyasining keskin ravishdagi rivojlanuvchi sohasi bu genomika fanidir. Genomika sohasini esa bioinformatika fanisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Bioinformatika fani molecular biology, genetika, sog‘liqni saqlash, farmakologiya, biokimyo hamda hujayra biologiyasi kabi qishloq va ho‘jalik sohalaridagi muammolarni echishda muhim kasb etadi. Shu sababli ham ushbu modulni ishga tushirish orqali tinglar zamonaviy bioinformatics fanini amalda qo'llash va genetika so'nggi mavzhud ishni amalga oshirishga doir kasbiy compettentikka ega buladilar.