Muqaddima

 
ME’DANING SO‘RISH, EKSKRETOR VA HAZMGA ALOQADOR 
BO‘LMAGAN FAOLIYATLARI 
Me‘dada ovqatning kimyoviy qayta ishlanishi natijasida so
‘
rilishi mumkin bo'lgan 
mahsulotlar monosaxaridlar va aminokislotalar malum miqdorda hosil boladi. Ammo, 
me
5
daning shilliq pardasida so'rilishni ta‘minlaydigan maxsus mexanizmlar 
rivojlanmagan. Shuning uchun monomer moddalar оz miqdorda me‘dadan qonga o'tgani 
bilan, bu jar ay on oziq-moddalarning o'zlashtmlisshi uchun amaiiy ahamiyatga ega 
emas. Faqat ba‘zi moddalar, masalan, et.il spirti me‘dadan tez so'riladi. Bu spirtlar 
yog'larda erish xususiyatiga bog`liq. Me‘daga tushgan spirt epitelial hujayralar 
membranasida erib, qonga о‗ta oladi. 
Yuqorida .me‘da shirasi tarkibida modda almashinuvmmg, xususan oqsil 
almashinuvming qoldiq modda lari borligi aytib o
‘
tilgan edi. Bu moddalar va me‘da 
shirasida uchraydigan boshqa bezlaraing fermentlari masalan, amilaza faol sekretsiya 
yo`li bilan emas, ekskretsiya yo'li bilan ajratiladi. Me‘daning ekskretor faoliyati asosiy 
ajratuv a‘zolari: buyraklar — faoliyati shikastlanganda kuchayadi. 
Me‘da bezlarining mukotsitlari ajratadigan shilimshiq moddalar — mukoidlar shilliq 
pardani mexanik va kimyoviy shikastlanishdan saqlaydi Bundan tashqari, shu 
mukoidlardan bin — gastromukoproteid — eritropoez uchun juda muhim. qon 
yaratilishining (Kaslning) ichki omili nomini olgan shu modda bo`lmasa, vitamin В12 
(Kasl tashqi omilining) so
‘
rilishi yetarli bolmaydi va xavfli kamqonlik rivojlanadi, 
INGICHKAICHAKDA OVQAT HAZMI 
Og
‘
iz bo
‘
shlig
‘
i va me‘dada ovqat tarkibidagi polimer moddalar yuzaki kimyoviy 
qayta ishlanishga uchraydi. Hazm tizimining bu qismlarida murakkab oziq moddalar 
ichakda ro‗y beradigan chinakam ehuqur parchalanishga tayyorianadi. Oz-ozdan ichakka 
o'tayotgan ximus o% ikki barmoq ichakka ajraladigan me‘da osti bezi shirasi va o
‘
t- 
safroga aralashadi. Pankreatik shira tarkibidagi va ichak shilliq pardasi sintezlaydigan 
fennentlar uglevodlardan, oqsiilardan va yoglardan so‗rilishi oson bolgan moddalar hosil 
qiladi va ularning o'zlasktirilishmi ta‘minlaydi 
Ut-safro bu vazifani bajarishda me‘da osti va ichak bezlariga ko'maklashadi.