Muqaddima

DETSEREBRATSIYALASH RIGIDLIGI 
Deyters yadrosini qizil yadroning tormozlovchi ta‘siridan xalos qilinsa, 
detserebratsiyalash rigudligi kuzatiladi. Mushuk, itlarda bu holat yozuvchi muskullarning 
tonusini keskin oshib ketishi bilan namoyon bo`ladi. Natijada hayvon o‘ziga xos 
vaziyatni egallaydi; oyoq-qo`llari raso uzatilib, boshi orqasiga qayriladi, dumi 
ko‘tariladi. Hayvonning oyoqlarini bukish uchun anchagina kuch sarflash kerak bo`ladi. 
Kuch bilan bukilgan oyoqni qo‘yib yuborilsa, yana yoziladi. 
Deyters yadrosi elektr toki bilan kuydirilsa yoki miya bu yadrodan pastroqdan ikkinchi 
marta kesilsa, rigidlik yo‘qoladi. Qizil yadro Deyters yadrosini tormozlovchi impulslar 
manbai bo`lishi bilan birga, miyacha va bosh miya po‘stlog‘ining motor sohasidan 
kelgan tormozlovchi ta‘sirlarni o‘tkazuvchi markaz hamdir. Miyacha yoki po‘stloqning 
motor sohalarini olib tashlash ham yozuvchi muskullar tonusini oshiradi. 
Detserebratsiyalash rigudligi reflektor yoi bilan vujudga kelgan holat. Uni 
muskullarning proprioretseptorlaridan markazga intiluvchi impulslar yuzaga chiqaradi. 
Agar rigidlikdagi hayvonning bir oyog‘ini nervlaydigan orqa miyaning sezuvchi ildizlari 
kesib tashlansan shu oyoqda rigidlik yo‘qoladi. Tabiiy sharoitda qizil yadro orqa 
miyaning proprioretseptiv reflekslarini boshqaribb tursa kerak. Bu boshqarishning bir 

---

65 
yo`li muskul proprioretseptorlarining sezgirligini nazorat qilib turuvchi gamma-
motoneyronlarning qozg‘aluvchanligini o‘zgartirishdan iborat bo`lishi mumkin. 
Odamning o‘rta miyasi shikastlanib, qizil yadro zararlanganda, ko‘pincha rigidlik 
paydo bo`ladi. Ammo odamda yozuvchi muskullarning emas, balki bukuvchi 
muskullarning tonusi oshib ketadi. Bemor oyoq-qo`llarini bukib, tanasiga bosib, boshini 
egib yotadi. 
KEYINGI MIYA, O’RTA MIYA (MIYA STVOLI)NING TONIK