Mustaqil ishi mavzu: Bino va inshootlarni yer ustki qismini barpo etishdagi geodezik ishlar

Bino va inshootlarning vertikal og‘ishi (kren) va yorilishini kuzatish. Inshootlar siljishini chiziqli-burchaklar tuzish usulida aniqlash Bino va inshootlar siljishi chiziqli-burchaklar tuzish yo’li bilan ham aniqlanishi mumkin. Bunda, asosan, yo‘nalishlar, triangulatsiya, poligonom etriya ham da q o ‘shm a usullarni qo‘llash mumkin.Yo‘nalishlar usuli. Bu usul, asosan, stvor yasash mumkin bo'lmagan hollarda va kuzatilayotgan nuqtalar soni kam bo‘lganda (3—5 n u q ta) qo‘llaniladi. Siljishni yo‘nalishlar usulida o ‘lchash uchun kamida uchta I, II, III asos nuqtalar bo‘lishi kerak shu balan birga, bu punktlaming bittasi siljish yo‘nalishiga perpendikulyar holatda joylashgan bo‘lishi talab etiladi.
Kuzatilayotgan nuqtaning siljish qiymati q masofa va oriyentirlash yo‘nalishining o ‘zgarishiga binoan aniqlanadi


bu yerda - boshlang‘ich punkt bilan kuzatilayotgan nuqta orasidagi masofa;
-o‘lchash bosqichlari (sikllari) oralig‘idagi kuzatilayotgan nuqtaga bo‘lgan yo‘nalishning o‘zgarishi.
Har bir kuzatish bosqichida boshlang‘ich punktlar mustahkamligi tekshirilib turiladi. Hamma bosqichda oriyentirlash yo‘nalishlari , , , ... bir xil bo‘lishi kerak.Oriyentirlash yo‘nalishlari bir nechta priyomda T1 yoki T2 teodolitlarida o’lchanadi.
Triangulatsiya usuli. To’g’ri joylarda inshoot nuqtalarining gorizontal siljishini kuzatish triangulatsiya usulida amalga oshiriladi.
Inshootning kuzatilayotgan nuqtalari turli xil balandliklarda joylashishi mumkin. Agarda punktga teodolit o‘matish imkoniyati bor boMsa, ular triangulatsiya tarmog‘iga kiritilishi ham mum kin. Kuzatish uchun maxsus asos punktlar va kuzatilayotgan nuqtalardan iborat tarmoq tuziladi. Tarmoqda bazis tomonlar va burchaklar o‘lchanadi va punktlar koordinatalari hisoblanadi. Inshootning siljishi va yo‘nalishi turli xil bosqichdagi oMchashlar natijalari orqali hisoblangan koordinatalar farqiga asosan aniqlanadi.
Siljishning o ‘rta kvadratik xatoligi quyidagicha hisoblanadi:

bu yerda va — koordinata orttirmalarining o ‘rta kvadratik xatoliklari.
Triangulatsiya punktlari deformatsiya zonasidan tashqarida joylashgan bo‘lishi kerak. Agarda ularning barqarorligiga shubha tug’ilsa, uzoqroqda joylashgan ishonchli punktga nisbatan tekshirib turiladi.