Mustaqil o’rganuvchilar uchun amaliy qo’llanma Oltinsoy 2015

-
+
348-128=? 34 12 22 Javob:228	348+128=? 34 12 46 Javob:468
345 - 125=? 34 12 22 Javob:225	345+125=? Agar asosga teng yoki asosdan oshib ketsa asos ayiriladi. 4+2=6 6 dan asosni ayiramiz 6-5=1, dilda(yodda) bir deymiz. (Izoh: besh asosli sanoq sistemasi bo’lgani uchun asosimiz besh) 3+1=4 dildagi bir bilan 5; asosni ayiramiz 5-5=0 dilda bir. Bu bir boshiga yoziladi. 34 12 101 Javob:1015
4 2<5 bo’lgani uchun 2 ga asosni qo’shamiz. 6 dan birni ayiramiz 5 bo’ladi. 5<7 bo’lgani uchun 5 ga asos qo’shiladi. 4 dan birni ayiramiz 3 628-758=? (4-1) (6-1) (8+2) 4 6 2 7 5 ^(8+5-7) 3 6 5 Javob: 3658	4 6+7 asosdan ortiq bo’lgani uchun asosni ayiramiz. Asosdan oshgan sondan nechta asos ayrilsa dilda shu bo’ladi. Bitta asos ayrilgani uchun dilda 1 (bir). Ikkita asos ayrilsa dilda ikki va h.k. 628+758=? 4 6 2 7 5 ^(4+1)^(6+7-8) 5 5 7 Javob: 5578 4628+758=5578
10112-1112=? (1-1) (2+0) 1 0 1 1 1 1 1 1 0 0 Javob: 1002	10112+1112=? 1 0 1 1 1 1 1 (1+1-2) (1+1-2) (1+1+1-2) (1+1-2) 1 0 0 1 0 Javob: 100102
DADA16-FE516=? (D-1) (16+A-1) (16+D) (A=10) D A D A F E 5 ^(25-F) (29-E) (10-5) C A F 5 Izoh: A=10, D=13, E=14, F=15. Javob: CAF16	DADA16+FE516=? (D+1) D A D A F E 5 ^(A+F+1-16) (D+E-16) (10+5) E A B F Izoh: A=10, D=13, E=14, F=15. Javob: EABF16

∙	:
3 Maktabda yod olgan ko’paytirishdek ko’paytiramiz asos ayriladi. 2∙4-8=0; dilda bir. 2∙3+1=7 demak 70. 48∙128=? 34 12 70 34 430 Javob: 4308	4 To’rt karra ikki sakkiz asos ayrilib nol dilda bir. To’rt karra bir to’rt dilda bir bilan besh 308:128=? (4-1) (8+3) 4 3 0 12 3 6 34 0 5 0 5 0 0 0 Javob: 348
345 ·125=? 3 4 12 123 34 1 013 Javob: 10135	10135:345=? (1-1) (5+0-1) (5+1) 1 0 1 3 34 3 4 12 0 1 2 3 1 2 3 0 0 0 Javob: 125 Bo’lish ham o’nlik sanoq sistemasidagidek bo’linadi. ko’paytirish ham o’nlik sanoq sistemasidagidek bo’ladi faqat asos ayriladi va dilda deb nechta asos bo’lsa shuncha dilda deyiladi.

_{Sanoq sistemalari yechimlaridan na’munalar}

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

8-sinf Informatika darsligi

www.uzedu.uz
O’zbekiston Respublikasi
Xalq ta’limi vazirligi sayti