Mustaqili sh I mavzu: risk va qaytimning mohiyati va baholanishi

Keng ko’lamli tushuncha sifatida riskni tarixiy,iqtisodiy,ijtimoiy va moliyaviy kategoriyalar sifatida ko’rib chiqiladi.Shunday qilib,risk alohida holat sifatida risk-menejment nuqta’i nazaridan kelib chiqib 2 ta xususiyatga ega.Bular:ehtimollik va xavfni amalga oshirish natijasida zararlilikdir.
GRiskni boshqarish (risk-menejment) – ko’p bosqichli jarayon hisoblanib,uning maqsadi noqulay holatlar yuzaga kelganda ob’ektning ko’rishi mumkin bo’lgan zararlarini kamaytirish yoki kompensatsiyalash hisoblanadi.Risk boshqarishning asosiy bosqichlari:risk ob’ektining tahlili,riskni aniqlash,riskni baholash,riskka ta’sir etish usullarini aniqlash,riskka bevosita ta’sir o’tkazish va qaror qabul qilishdir.
Risk tahlili – boshlang’ich bosqich hisoblanib,uning maqsadi ob’ektning hozirgi vaqtdagi tarkibi,xususiystlari,holati o’zgarishi haqida zarur axborotlarni olish hisoblanadi.
Riskning turkumlanishi – oldinga qo’yilgan maqsadlarga erishish uchun ularni ma’lum belgilari bo’yicha alohida guruhlarga ajrstish tushuniladi.
Risk turkumlashning quyidagi mezonlari mavjud:
- Risklar xavf soluvchi ob’ektlar sinflari;
- Riskni yuzaga kelish sabablari;
- Risklarga ta’sir etish imkoniyati.
Risk ob’ektlarining kompleks sinflari:

• Ishchi kuchi;
• Mol-mulk;
• Sarmoya;
• Axborot.

Yuzaga kelish sabablari bo’yicha risklar quyidagilardan iborat:

• Tabiiy hodisalardan kelib chiquvchi – suv toshqini,do’l,yer qimirlashi;
• Ijtimoiy-jamoat muhitidan kelib chiquvchi – aldov,jinoyat,ziyon yetkazishi;
• Texnikaviy muhitdan kelib chiquvchi – texnikaviy vositaning ishdan chiqishi.

Moliyaviy risklar pul mablag’larini yo’qotish ehtimolligi bilan bog’liq.Moliyaviy risklar 2 turga bo’linadi.Bular:pulning xarid quvvati bilan bog’liq bo’lgan risklar va sarmoyalarni qo’yish bilan bog’liq bo’lgan risklar
Pulning xarid quvvati bilan bog’liq bo’lgan risklar: