N. A. Egamberdieva n. A. E g a m b e r d ie V a

Qayroqqum m adaniyati Farg‘ona vodiysining g ‘arbiy qismi 
joylashgan boMib, 1950 yillarda A.P.Okladnikov va B.A.Litvinskiylar 
tom onidan topib o ‘rganilgan. U joydagi taqir ustidan 60 dan ortiq makon 
/a m inglab sopol siniqlari, bronza va tosh qurollar, hayvon suyaklari 
topildi. Bu m adaniyat mil.avv. II ming yillikning o ‘rtalarida shakllan­
gan.
M akon va qabrlardagi sopol idishlar ko‘p jihatdan tozabog‘yob 
sopollariga o ‘xshab ketsa-da, lekin Qayroqqum sopollari ichida quloqli, 
tarnov j o ‘mrakli xillari bo‘lgan. Sopol idishlam ing o ‘ndan bir qismi 
chizma, taroq shakllar bilan naqshlangan. Bu ularning xronologik 
jihatdan Andronova madaniyatining eng so‘nggi bosqichiga tegishli 
ekanligini ko ‘rsatgan.
Qayroqqum madaniyatida metall hunarmandchiligi rivojlangan. 15 ta 
joydan metall eritish o ‘choqlari va toshqollar uyumi topilgan. 
Shuningdek, taqirlarda ikki tig‘li yaproqsimon pichoqlar, xanjar, iskana, 
qarmoq, igna, bigiz, ikki parrakli bronza paykonlar ko‘plab uchraydi.
Qayroqqum madaniyati broza davrining oxiri va ilk tem ir davriga oid 
yodgorlik hisoblanadi.
Yuqori Farg'ona hududidan Vodil, QaramkoM, Yapagin, Chakka 
qabristonlarini B.Z.Gamburg va N.G.G orbunovlar o ‘rganganlar. 50dan 
ortiq 
rnozor-ciG‘rg‘ondan 
tosh 
yashiklarga 
solingan 
o y o q -q o ‘li 
buklangan 
odam 
skeletlari 
topilgan. 
Lekin 
m ozorlarning 
90% 
o ‘g ‘irlangan. Ularning ba’zilarida qo‘ng‘iroqsimon bronza isirg‘alar,
76

---

spiral 
boshli bilakuzuklar, bronza munchoqlar, ikki parrakli paykon 
v a  
s o p o l 
parchalari uchraydi.
Toshkent va Farg‘ona vodiysi choMli zona qabilalarida chorvachilik 
rivojlangan. 
Lekin chorvadorlar hayotida dehqonchilik ham muhim 
o‘ringa ega boMgan.