Miqdoriy tahlil. Y upqa qatlam dagi x ro m ato g ram m a dog‘idagi
m oddaning m iqdorini aniqlash tahlilning eng m uhim qismi hisob-
lanadi. U ikki usulda bevosita plastinka yuzasida yoki m oddan i plas-
tinkadan chiqarib olib amalga oshirilishi m um kin. Plastinkaning o ‘zida
bevosita aniqlashda biror usulda (m asalan, m illim etrli kalka yor-
dam ida) dog‘ yuzasi o ‘lchanadi va old in dan tuzilgan darajalash grafigi
b o ‘yicha m odda m iqdori aniqlanadi. Plastinkani spektrodensitom etr
vositasida spektrofotom etrlash usulidan ham foydalaniladi. Bunda
ham m iqdoriy hisoblashlar u c h u n dog‘ning o ‘rtasidagi optik zichlikdan
foydalanib, darajalangan grafik tuziladi.
M odda tarkibiy qism larga ajralgandan keyin plastinka yuzasidan
chiqarib olib spektrofotom etrlash yoki boshqa usulda tahlil qilinganda
natija ju d a aniq olinadi. M oddani plastinka yuzasidan chiqarish o d a t
da, m exanik yo‘l bilan bajariladi, b a ’zida esa m os keluvchi erituvchi
bilan yuvib chiqarish h am q o ‘llaniladi.
H ozirgi vaqtda YQX analitik kim yoning m u h im usullaridan biri
hisoblanadi. U m urakkab aralashm alarni tahlil qilishda tengi y o ‘q
usuldir. Bajarish uslubi va ishlatiluvchi asboblari sodda, tezko r b o ‘lib,
tahlil qilish u c h u n m o dd a k o ‘p m iq do rd a talab etilm aydi.
5 .8 - § . Suyuqlik-suyuqlikda taqsim lanish
xrom atografiya usuli
Suyuqlik-suyuqlik xrom atograflyasi m ohiyati b o ‘yicha gaz-suyuq-
lik xrom atografiyasiga yaqindir. B unda h a m q attiq tashuvchi yuzasida
suyuq faza pardasi hosil qilinadi va sh unday sorbent bilan t o ‘ldirilgan
kolonka orqali suyuq eritm a o ‘tkaziladi. X rom atografiyaning b u turi
suyuqlik-suyuqlikda taqsim lanish xromatograflyasi yoki soddaroq qilib,
taqsimlanish xromatograflyasi deyiladi. Q uruq tashuvchi yuzasidagi
suyuqlik q o ‘zg‘alm as suyuq faza, sorbent orqali o ‘tadigan erituvchi
esa suyuq harakatchan fa z a deb ataladi. Suyuqlik-suyuqlik xrom ato -
grafiyasi kolonkada (kolonkali varianti) yoki qog‘ozda o ‘tkazilishi
(qog‘ozdagi xrom atografiya) m um kin.
Do'stlaringiz bilan baham: |