N. U. Arabov I f. d, professor

Internet - market- ing 2.0	2005	Reytinglarda bo'lgan o'rni
Reytinglarda bo'lgan o'rni
Internet - market- ing 3.0	2010	Mijozning maqsadlari va maqsad- lariga yo'naltirish	Marketing maqsadlariga erishish

Manba: 1 CyxapeB O. C. QyHK^uoHa^tHMH u uHmepHem- MapKemuHr / O. C. CyxapeB, H. B. KypMaHOB,K. P. MentKOBCKaa. M. : Kypc, HHQPA-M, 2013. C. 235
Samaradorlikning ta’rifi reytinglardagi o‘rinlar (qidiruv tizimlari, reyting portallari va mavzuli kataloglar) va web-saytga jalb qilingan qatnashchilarning miqdoriy ko‘rsatkichlar ibilan bog‘liq.
Internet marketing 3.0 kontseptsiyasi (mijozlarni bosh- qarishga jalb qilingan mutaxassislarga yoki tizim ma’mur (ad- min) lariga emas, balkim kompaniya egalari, top menejerlar, mar- ketologlar va topshirish qo‘llariga topshirish) mijozlarga yo‘nal- tirilgan.
Asosiy maqsad - web-saytga tashrif buyurgan foydalanuvchi muammosini hal qilish hisoblanib, reyting ko‘rsatkichlari va o‘rinlari esa ikkinchi darajali bo‘lib qoladi.Bu erda erishilgan maqsadlar sonini (xaridlarni amalga oshirish, ma’lumot olish, ma’lumotni yuklab olish) kuzatib borish kerak, iqtisodiy samaradorlikni (investitsiyalarni qaytarish, bitta xaridorni jalb qi- lish daromadliligi yoki sotish rentabelliki) aniqlash. Interfeysning ergonomikasiga (ergonomika - foydalanish qulaylik va oddiylik qobiliyati, foydalanish qulaylik darajasi) va Internet-resurs tuzilishining qulayligiga alohida e’tibor qaratish lozim.
Internet-marketingning obyektlari va subyektlari
Elektron bozorda marketing tushunchasini hisobga olgan holda, ushbu bozorda marketing faoliyatining obyekti va subyekti nima ekanligini aniqlash ham muhimdir.
Elektron bozorda marketing obyekti tarmoqning axborot tizimlari va texnologiyalaridan foydalangan holda kompaniyaning axborot-tahliliy va ekspert-tadqiqot faoliyati hisoblanadi:

• 
  kompaniya o‘z tovarlari bilan ish olib boradigan ushbu bo- zorda raqobat mavqeini tanlash;
  
• 
  uni oldinga siljitish va tarqatish strategiyalarini belgilash;
  
• 
  xavf va noaniqlik sharoitida tashqi va ichki muhit omillarining yig‘indisini hisobga olgan holda reklama va narx siyosatini tanlash.
  

Elektron bozorda marketing faoliyatining subyekti, ananaviy marketingda bo‘lgani kabi, ma’lum bir kompaniya egasining o‘z maqsadlariga erishish uchun elektron bozorning raqamli ma’lu- motlarini tahlil qilish va qayta ishlash usullari tizimidan foyda- lanib, ma’lum bir texnologiya asosida amalga oshiriladigan faoliyati.
Elektron bozorda marketingni boshqarish jarayoni ma’lum bir ketma-ketlikda kompaniyalarning marketing xizmatlari xodim- lari tomonidan bajariladigan operatsiyalar va jarayonlar yig‘indisini aks ettiradi. U quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  Internet imkoniyatlaridan va korporativ ma’lumotlar
  

bazasining omborxonasidan foydalangan holda bozor va undagi raqobatchilarning harakati to‘g‘risidagi ma’lumotlarni to‘plash va tahlilqilish;

• 
  ushbu bozor segmentidagi stoxastik va dinamik jarayon- larni o‘rganish;
  
• 
  elektron bozorda iste’molchi hatti - harakatlarining psix- ologik ta’sirini modellashtirish, xavf va noaniqlik sharoitida kom- paniyaning strategiyalari, mavjud bozorlarni rivojlantirish uchun yangi modellarni shakllantirish, bozorga kirish, alyanslar va birlashmalar, diversifikatsiya va boshqalar.