N. X. Ermatov, B. Y. Nomozov, D. G’. Azizova, M. X. Ashurov, A. I. Abdirazakov, R. S. Bekjonov

q.t
va ∆P=P
q 
- P
q.t
o‗zgartirishni 
cheklash kifoya qiladi. 
Neft qudug‗i debiti hajmiy usulda (Q=V/t) maxsus o‗lchov idishlarida yoki 
avtomatik o‗lchov qurilmalarida (sputnik) amalga oshiriladi. 
Aksariyat neftgaz quduqlarini o‗zlashtirish jarayonida suyuqlik miqdorini 
o‗lchash uchun maxsus idishlar – ochiq sig‗imlar – vertikal yoki gorizontal idishlar 
(sisternalar, to‗rtburchak idishlar) qo‗llaniladi; Quduq mahsuloti o‗lchov idishiga 
boshqariladi va ma‘lum vaqt mobaynida kuzatiladi ya‘ni o‗lchov idishining sig‗imi 
hamda quduq debitiga bog‗liq holda o‗lchov ishlari olib boriladi. 
Quduqning hajmiy debiti quyidagi formula orqali topiladi: 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
(7.16.) 
F – idishning o‗rtacha yuzasi; h
1
-h
2
– idishga tushgan suyuqlik balandligi 
(o‗lchov lentasi metrshtok, poplovok bilan o‗lchamlari); t – o‗lchov amalga 
oshirilgan vaqt. 
Har bir ilish uchun graduirovik jadval tuzishlari yoki V=F(h) grafikidan 
foydalaniladi. Suvlangan quduqlar debiti FA dan shleyfga ulangan quvurga 
o‗rnatilgan kran orqali olingan namunani laboratoriya sharoitida aniqlangan 
suvlanganlik (n
c
) miqdoriga qarab aniqlanadi. 
Bunda: 
 
 
; m
3
/soat yoki m
3
/sut. 
(7.17.)
 
Agarda Q debitni t/sut. da aniqlamoqchi bo‗lsak debitni neft va suvning 
zichligiga ko‗paytiramiz. 

---

89 
Qatlam bosimi – p‘ezometrik, to‗xtatilgan va boshqa quduqlarda amalga 
oshirilgan qatlam bosimini o‗lchash bilan qatlam bo‗yicha o‗rtacha bosim aniqlanadi. 
Neft va gaz qudug‗idagi quduq tubi bosimini ikki usulda aniqlash mumkin: 
1. Bevosita (to‗g‗ridan-to‗g‗ri) – distatsion (yozib oluvchi) chuqurlik 
manometridan foydalanib (aniqroq ma‘lumot beradi). 
2. Hisoblash yo‗li bilan – biroz murakkabroq bo‗lib, NKQda oqimning bir 
tekisda bo‗lmasligi, suyuqlik zichligining stvol bo‗ylab gazsizlanishi natijasida 
o‗zgarib ketishi, NKQ bo‗ylab ikki fazali (suyuqlik+gaz) aralashmaning 
harakatlanishi va shunga o‗xshash sabablar tufayli quduq tubi (P