N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov


Download 2.57 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/154
Sana21.09.2023
Hajmi2.57 Mb.
#1683320
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   154
Bog'liq
Ermatov KONDA NEFT, GAZ, SUVNI YIG‘ISH, TAYYORLASH VA TASHISH дарслик

Elektromagnit sarf o‘lchagichlar.
Elektromagnit (induksion) sarf o‘lchagichlarning ishlash prinsipi tashqi 
magnit maydoni ta’sirida elektr tokini o‘tkazuvchi suyuqlik oqimida hosil bo‘lgan 
EYUK ni o‘lchashga asoslangan. Induksion sarf o‘lchagichning sxemasi 
III.9 
-rasmda 
ko‘rsatilgan. 
O‘zgarmas magnit maydonga ega bo‘lgan 
induksion sarf o‘lchagichlarning asosiy kamchiligi – 
magnit elektrodlarida qutblanish va galvanik EYUK 
ning paydo bo‘lishidadir. Bu kamchiliklar harakatdagi 
suyuqlikda magnit maydon tomonidan induksiyalangan 
EYUQ ni to‘g‘ri o‘lchashga yo‘l qo‘ymaydi yoki 
qiyinlashtiradi. Shuning uchun, o‘zgarmas magnit 
maydoniga ega bo‘lgan sarf o‘lchagichlar suyuq 
metallar, suyuqlikning pulslanuvchi oqimi sarfini 
o‘lchashda va qutblanish o‘z ta’sirini ko‘rsatishga ulgurmaydigan qisqa vaqtli 
o‘lchashlarda ishlatiladi. Hozir induksion sarf o‘lchagichlarning ko‘pchiligida 
1
2
3
R
4
СБЭ?
? ?
? ?
III.9–rasm. O‘zgaruvchan 
magnit maydonli induksion 
sarf o‘lchagichning sxemasi 


41 
o‘zgaruvchan magnit maydonidan foydalaniladi. Agar magnit maydon τ vaqtda f 
chastota bilan o‘zgarsa, EYUK quyidagi tenglama orqali aniqlanadi: 



f
D
B
Q
E






2
sin
4
max
(III.18) 
bu yerda 


f
B
B


2
sin
max
bu - induksiyaning amplituda qiymati. 
O‘zgaruvchan magnit maydonida elektrokimyoviy jarayonlar o‘zgarmas 
maydonga qaraganda kamroq ta’sir ko‘rsatadi. O‘zgaruvchan magnit maydonli 
induksion sarf o‘lchagichning prinsipial sxemasi III.9-rasmda ko‘rsatilgan. Chizmada 
quyidagi belgilar qabul qilingan: SBEO‘ – o‘zgaruvchan magnit maydonli sarf 
o‘lchagichning birlamchi elektromagnit o‘zgartgichi; Magnit maydon elektromagnit 4 
yordamida hosil bo‘ladi: O‘K – oraliqdagi o‘lchash kuchaytirgichi 0...5 mA 
o‘zgarmas tok chiqish signaliga ega bo‘lgan o‘zgartgich; O‘A – o‘lchash asbobi, 
integrator va hokazo; R – qarshilik. 
Quvur 1 ning nomagnit qismi ichida elektromagnit 4 yordamida teng 
bo‘linmali magnit maydon hosil bo‘ladi. Suyuqlikda magnit maydoni ta’sirida hosil 
bo‘lgan EYUK suyuqlik sarfiga to‘g‘ri mutanosib bo‘lib, elektrodlar 2 va 3 orqali 
oraliqdagi o‘lchash kuchaytirgichiga uzatiladi va sarfga mutanosib kuchlangan signal 
chiqadi. Kuchlangan signal sarf birligida darajalangan o‘lchash asbobiga keladi. 
Unifikatsiyalashgan elektr chiqish signalining (0...5mA) mavjudligi ikkilamchi 
nazorat asboblarini qo‘llashga imkon beradi. 
Induksion sarf o‘lchagichlar bir qator afzalliklarga ega. Bular inersion emas, bu 
hol tez o‘zgaruvchan sarflarni o‘lchashda va ularni avtomatik rostlash tizimlarida 
ishlatishda juda muhim. O‘lchash natijalariga suyuqlikdagi zarrachalar va gaz 
pufakchalari ta’sir qilmaydi. Sarf o‘lchagichning ko‘rsatishlari o‘lchanayotgan 
suyuqlik xususiyatlariga (qovushqoqlik, zichlik) va oqim xarakteriga (laminar, 
turbulent) bog‘liq emas. 


42 
Elektromagnit sarf o‘lchagichlarning kamchiliklariga o‘lchanayotgan muhit 
elektr o‘tkazuvchanligi qiymatining minimalligiga qo‘yilgan talabni kiritish lozim, bu 
ularni qo‘llanish doirasini cheklaydi. O‘lchash sxemasining murakkabligi. 

Download 2.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling