Namangan davlat universiteti fiziologiya va hayot faoliyat xavfsizligi kafedrasi

Titrashni normalash. Titrashni normalash bilan uni inson organizmiga salbiy ta`sirini 
oldini olish mumkin. Titrashni ta`sirini normalashning quyidagi 3 ta talabi mavjud: 
1. ishlash qobiliyatini saqlash; 
2. qulaylikni taminlash; 
3. sog’likni saqlash va xavfsizlikni taminlash. 
Titrash NVA-1, ISHV-1 vibrometrlari bilan o`lchanadi. Titrash parametrlarining 
o`zgarish diapozonlari bo`yicha uning haqiqiy qiymatini logarifmik daraja ko`rinishida o`lchash 
qulaydir. Titrashning o`lchov birligi detsibel (dB) bilan belgilanadi. 
Titrash tezligining logarifmik darajasi Lv (dB) 
L
v
 =20 lg v
tt
/ 5
´10
-8
,
(8.6.) 
formula bo`yicha aniqlanadi. 
Bu erda v
tt 
- tebranish tezligining haqiqiy qiymati, m/s; 5
´10
-8 
tebranish tezligining bo`sag’a 
qiymati, m/s. 
Agar titrashni o`lchovchi moslama titrashni logarifmik darajasini dB da ko`rsatib titrash 
normasi m/s da berilgan bo`lsa unda titrashning o`rtacha arifmetik qiymati v
tt
(m/c) jadval yoki 
formula bo`yicha hisoblab topiladi. 
YA`ni 
v
sk
 = 5´10
-8
´10
Lv/20
,
(8.7.) 
 
U holda tebranish tezlanishning W
sk
(m/s
2
o`rtacha arifmetik qiymati) ham shu kabi 
formula bilan hisoblanadi. 
W
sk
= 3´10
-4
´10
Lv/20
,
(8.8) 
bu erda 3´10
-4 
tebranish tezlanishini bo`sag’a (tayanch) qiymati. 
L
w
- moslamaning ko`rsatishi bo`yicha tebranish tezlanishining logarifmik darajasi, dB. 
Titrashning turli chastotalari inson organizmiga turlicha ta`sir qiladi. Titrovchi yuzada tik 
turgan odamga ikki rezonans piki 5…12 Gts va 17…25 Gts, o`tirgan odamda esa bu 4-6 Gts 
chastotada bo`ladi. Odamning boshi uchun titrashning rezonans chastotalari 20…30 Gts atrofida 
bo`ladi.