Namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti sport faoliyati kafdrasi

O‘rta asr sport inshootlari haqidakis qacha tarixiy ma’lumot
O‘rta asrni boshlanishi jismoniy tarbiyani butunlay pasayib ketishi bilan tavsiflanadi. Bunga sababchi bo‘lib avvalom bor xristian dinidir. Xristian dini buiicha odam tanasining madaniyati va xar tomonlama rivojlanishini inkor etilgan. Davlat dini bo‘lishi bilan juda ko‘p stadionlar va sport inshootlari krnunsiz yemirilishiga sabab bo‘ldi.
Lekin X-XI asrlarda sekin asta sport uiinlari va mashkdar rivojlana boshladi. Bunga XI asrda boshlangan SHarkning savdo istilosi, bordi-keldi yurishlar va risarlikning paydo bo‘lishi sabab bo‘ldi. YUrishdan bushagan vaktlarda risarlar asosan xarbiy mashkdar bajarardilar va turnirlarda kdtnashardilar. Risarlarning aloxida koiidaga ega bo‘lgan turli uiinlari saroy xovlilarida o‘tkazilgan. Urta asrda jismoniy mapshlarning urgatilishidan asosiy maqsad-risarlarni urushga, jangga tayyorlash edi.
Rivojlangan feodal jamiyatda (X-XI asrlarda) sinfiy qurash ta’siri ostida xalq jismoniy madaniyati (Shaxarliklar va dexdonlar) va ustun turuvchi sinf jismoniy madaniyati (feodallar, risarlar) shakllanadi. XV-XVI asrlarda tup uiinlari paydo bo‘ldi. O‘yinlar uchun maydoncha va joylar, Shaxarliklar uchun sayirgoxlarda, ziyolilarga xiyobonlarda xar-xil tomosha shaxobchalari qurildi. Bo‘larga: Rimdagi Villa Montalno (XVI) so‘zish xavzasini, Florensiyadagi Boboli bog‘i amfiteatrini (XVII) misol qilish mumkin. yevropaning ba’zi mamlakatlarida nayzabozlar va tup uiinlari uchun zallar, kamonda uk, otish uchun maydon va maydonchalar qurilishi olib borildi. Urta Osiyoda xam sport uiinlari rivojlangan. Bu o‘yinlarga chavandozlik, kamondan otish, qurash, ko‘pqari, kilichbozlik va boshqalar sport turlarini misol qilish mumkin.
O‘rta asrning oxiri - bu feodal to‘zumining yemirilib, burjuaziya madaniyatining tugilishi davridir.
Nazorat savollari

1. 
   Antik stadionlar kdysi uchta davrlarga bo‘linadi ?
   
2. 
   Ellin davri stadionlari kanday rol uynadi? Ushbu davrga tegishli stadionlarni aytib uting.
   
3. 
   Olimpiya stadioni misolida ellin davri stadionlari to‘zilishini tavsiflang.
   
4. 
   Ellinistik, kadimgi Rim darlari stadionlarini aytib bering.
   
5. 
   Palestrlar, gimnasiyalar, amfiteatrlar, termlar nimalardan tashkil topganini aytib bering.
   
6. 
   Eng yangi davr olimpiya inshootlarida inshootlar evolyusiyasini tavsiflang.
   

3-Mavzu: Yangi davr sport inshootlari xaqida qisqacha tarixiy ma’lumot.
Reja:

1. 
   YAngi davr sport inshootlari haqidakiskacha tarixiy ma’lumot
   
2. 
   O‘zbekiston mustakillik yillaridan keyingi davrlarda sport inshoat qurilmalarini o‘ziga xos xususiyatlari.