Namozov Asliddin Turobovich intensiv kurs

Hikmatlar

1. Hikmat bu …

A) Qur’oni karim oyatlarida payg‘ambarimizning haq yo‘lni ko‘rsatuvchi va’zlari B) Ilm va adolat ma’nolarini bidiruvchi so‘z C) Diniy o‘ziga xos so‘z D) barcha javoblar to‘g‘ri

2. Munojot bu …

A) najot yordam berish B) yordam kutish C) ollohga qilinadigan iltijolar D) Ava B

3. Munojotnomada she’rlar qaysi vaznda yoziladi?

A) aruzning hazaj bahrida B) barmoq vaznida C) aruzning ramal bahrida D) aruzning mutoqorib bahrida

4. Hikmatlarning barchasiga xos xususiyat nimada?

A) hikmatlarning taxallussiz yozilishi B) hikmatlarning taxallusli yozilishi C) hikmatlarning muallifsiz bo‘lishi D) A va B

3-DARS. ISLOM TA’SIRI DAVRIDAGI TURKIY ADABIYOT (davomi). UYG‘ONISH DAVRI O‘ZBEK ADABIYOTI. (106-159-betlar)

Reja:

1. XIII – XIV asrlar adabiyoti. Sayfi Saroyi.

2. Nosiriddin Burhoniddin o‘g‘li Rabg‘uziy.

3. XIV-asrning ikkinchi yarmidan XVII asrgacha bo‘lgan adabiyot.

4. Atoyi.

5. Sakkokiy.

6. Nazariy ma’lumot .Qasida.

7. Lutfiy.

8. Nazariy ma’lumot. Tuyuq va qit’a.

9. Nazariy ma’lumot. Irsoli masal, talmeh, laf va nashr san’atlari.

XIII – XIV asrlar adabiyoti. Sayfi Saroyi

1. “Kitobi Jumjuma” asarining muallifini aniqlang.

A) Husam Kotib B) Sayfi Saroyi C) Ali Ibn Mahmud D) Qul Ali

2. XIII – XIV asrlar adabiyotida yaratilgan tarjima asarlarni ko‘rsating.

A) Sa’diyning “Guliston” asari B) Nizomiy “Xamsa”sining birinchi dostoni “Maxzan-ul asror” (“Sirlar xazinasi”) C) Husam Kotibning “Kitobi Jumjuma” asari D) A va B

3. “Ravzat ul-ahbob fi-tavorix ul-akobir val ansob” asarining muallifi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) Hamidulla Mustavfiy Qazviniy B) Otamalik Juvayniy C) Faxriddin Banokatiy D) Husam Kotib

4. Navoiy davrida necha xil xat turi mavjud bo‘lgan?

A) 38 ta B) 39 ta C) 37 ta D) 36 ta

5. Mirxondning Navoiy homiyligida yozgan asari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan.

A) “Ravzat us-safo” B) “Zubdat ul-tavorix” C) “Zafarnoma” D) A va B

6. G‘azal qachon paydo bo‘lgan va qanday ma’no anglatadi?

A) VIII va IX asrlarda; zikr etilgan B) VIII-IX asrlarda; ishqiy she’r C) VII-X asrlarda; ishqiy she’r D) to‘g‘ri javob yo‘q
Nosiriddin Burhoniddin o‘g‘li Rabg‘uziy

1. “Qisasi Rabg‘uziy”ning uzum hikoyatida chog‘ir uch hayvonga o‘xshatilgan. Ushbu uch hayvonni ko‘rsating.

A) tulki, quyon, to‘ng‘iz B) ilon, yo‘lbars, to‘ng‘iz C) tulki, yo‘lbars, to‘ng‘iz D) tulki, yo‘lbars, sher

2. “Qisasi Rabg‘uziy” hikoyatida shinni va sirka paydo bo‘lishiga bevosita qaysi payg‘ambar sababchi bo‘lgan?

A) Dovud B) Yusuf C) Muhammad D) Nuh

3. «Qisasi Rabg‘uziy»ga ko‘ra, «Ilohi, man o‘zimni dono bilib yurur erdim, Maning bilganim bu mo‘rchaning oldida hech nimarsa ekan», – deb tavba qilgan zot nomini aniqlang.

A) Sulaymon B) Dovud C) No‘shiravon D) Namrud

4. Rabg‘uziy yozgan ilk turkiy g‘azalda ilk bor nima ishlatilgan?

A) qofiya B) niba C) jonlantirish san’ati D) taxallus

5. “Qisasi Rabg‘uziy”da asar sujetiga asos bo‘lgan voqealar ko‘p jihatidan qaysi manbaga tayanadi?

A) Tavrotga B) Qur’onga va xalq og‘zaki ijodiga C) Hadisga D) Injilga

6. “Qisasi Rabg‘uziy” asaridagi qissalarning asosini qanday voqealar tashkil etadi?

A) ijtimoiy-iqtisodiy voqealar B) tarixiy-ilohiy voqealar C) tarixiy-siyosiy voqealar D) A va B javoblar to‘g‘ri

7. “Qisasi Rabg‘uziy”da qissalar qanday boshlanadi?

A) qahramon ta’rifi bilan B) she’riy madh bilan C) asosiy voqealar bayoni bilan D) barcha javoblar to‘g‘ri

8. Dovud duo qildi: “Egam-ey manga bir hunar o‘rgatgil, aning birla qazg‘achiligi yeyayin, xalq mani so‘zlamasunlar”. Parchadagi Qazg‘achiligi so‘zining ma’nosini aniqlang.

A) taqachilik B) uzum C) nasiba D) urug‘

9. “Qisasi Rabg‘uziy”dagi “Dovud haqida” hikoyatning asosiy maqsadini ko‘rsatining.

A) halollikka, o‘z mehnati bilan kun ko‘rishga chaqirish B) boshqalarga zulm qilmaslik C) insonparvarlik D) A va B

10. O‘zbek nasrida ilk marotaba dialoglar kim tomonidan qo‘llanilgan?

A) Yusuf Xos Hojib B) Rabg‘uziy C) Mahmud Koshg‘ariy D) Pahlavon Mahmud

11. “Qisasi Rabg‘uziy”dagi til odobi va qalb pokligi asosiy o‘rin tutgan hikoyatni aniqlang.

A) “Luqmon va uning xojasi” B) “Shaytoni mal’un” C) “Nuh haqida” D) “Dovud haqida”

12. “Qisasi Rabg‘uziy”dagi “Mal’un” so‘zining ma’nosini aniqlang.

A) savat to‘quvchi B) uzum urug‘i C) haydalgan, la’natlangan D) e’tiqodi sust

13. “Qisasi Rabg‘uziy”ning “Uzum” hikoyatida chog‘ir ichgan odamning holatini tasvirlashda qaysi timsollardan foydalanilgan?

A) ilon, tulki, bo‘ri B) tulki, yo‘lbars, to‘ng‘iz C) to‘ng‘iz, bo‘ri, shoqol D) mast, shayton, alvasti

14. Rabg‘uziy «Qisasi Rabg‘uziy»da ko‘plab badiiy san’atlardan foydalangan. Adib ta’rif va tavsif o‘rinlarida qaysi badiiy san’atni qo‘llagan?

A) tashbeh B) saj C) tanosib D) talmeh

15. Rabg‘uziy hikoyalaridan qaysi birida dialoglardan keng foydalanilgan?

A) “Luqmon va uning xojasi” B) “Ilon va qaldirg‘och” C) “Sulaymon va qarinchqa” D) “Uzum hikoyati”

16. “Qisasi Rabg‘uziy”dagi inson xayolatining imkonlari math etilgan hikoyatni aniqlang.

A) “Bilqis” hikoyati B) “Uzum” hikoyati C) “Sulaymon va Qarinchqa” D) “Namrud” hikoyati

17. Bahor vasfiga bag‘ishlangan birinchi turkiy g‘azal kimning qalamiga mansub?

A) Yusuf Xos Hojib B) Rabg‘uziy C) Xorazmiy D) Koshg‘ariy

18. Rabg‘uziyning turkiy g‘azallardagi “zamharir” sifatining ma’nosini aniqlang.

A) qirovli, qahraton, qattiq qish B) ayoz, qahraton C) tirik, qirovli D) ayoz, qattiq qish

19. Hikoya ichida hikoya usulida yozilgan asarni aniqlang.

A) “Qisasi Rabg‘uziy”, “Sab’ayi Sayyor” B) “Muftohil adl”, “Gulzor” C) “Lison ut-tayr”, “Kalila va Dimna” D) A va C

20. “Qisasi Rabg‘uziy”ning qaysi hikoyatida muallif izohi asosiy o‘rin egallaydi?

A) “Namrud” hikoyati B) “Ilon va qaldirg‘och” hikoyati C) “Uzum” hikoyati D) “Sulaymon va Qarinchqa” hikoyati

21. Qur’on sujeti asosida yaratilgan asarni ko‘rsating.

A) “Qissasi Rabg’uziy” B) “Qisasi Mashrab” C) “Sehrli qalpoqcha” D) “Uzum qissasi”

22. Rabg‘uziy shaxsning kamoloti, faqat jismoniy sifatlar bilan belgilanmasligi, buning uchun aqliy, ma’naviy belgilar mezon bo‘lishini qaysi hikoyatda keltirilgan?

A) “Yusuf va Zulayho” B) “Dovud” haqida C) “Namrud” haqida D) “Sulaymon va qarinchqa”

23. “Sulaymon va qarinchqa” hikoyatida Qarinchqa Sulaymonning qaysi so‘zidan keyin “bu so‘zdin hasad isi kelur” deb javob beradi? (majmua asosida)

A) Yelni tiladimki manga musahhar qildi. B) Andog‘ mulk tiladimkim, mandin o‘zga kim ersada bo‘lmasin. C) Uchar qushlarga hukm qildim. D) Dev-parini menga musahhar qildi.

24. “Qisasi Rabg‘uziy”dagi hikoyatlarda nimaning ta’siri kuchli seziladi?

A) xalq og‘zaki ijodining B) mubolag‘aning C) xayolatning D) real voqealarning

25. “Qisasi Yusuf” asari kimning qalamiga mansub?

A) Qul Ali B) Husam Kotib C) Otamalik Juvayniy D) Mahmud Bulg‘oriy

26. Shayton qaysi hikoyatning asosiy qahramoni?

A) “Bilqis” hikoyati B) “Namrud” hikoyati C) “Uzum” hikoyati D) “Yusuf” hikoyati

27. “Aqli tengsiz beg” – deb ta’riflangan hukmdor nomi qaysi qatorda berilgan?

A) Mirzo Ulug‘bek B) Nosiriddin To‘qbo‘g‘a C) Dod Sipohsolor D) Husayn Boyqaro
XIV asrning ikkinchi yarmidan XVII asrgacha bo‘lgan adabiyot

1. Lutfiy kimning taklifi bilan “Zafarnoma”ni o‘zbekchalashtirgan?

A) 1431- yil Ulug‘bek taklifi bilan B) 1437- yil Shohrux mirzo taklifi bilan C) 1438- yil Shohrux mirzo taklifi bilan D) 1438- yil Ulug‘bek taklifi bilan

2 Ahmad Mansur Samarqandiy qalamiga mansub asarni belgilang.

A) “Tarjimon ul-balog‘a” B) “Kanzul g‘aroyib” C) “Funun ul-balog‘a” D) “Tazkirat ush-shuaro”

3. XIV-XVI asrlarda adabiy davralarda ishtirok etadigan har bir kishi o‘tganlardan va zamondosh shoirlardan necha misra she’rni yod bilishi kerak?

A) 3000 va 2000 B) 3500 va 2200 C) 4000 va 1500 D) 40000 va 20000
Atoyi

1. Navoiy Atoyi ijodiga, o‘zining qaysi asarida yuksak baho bergan?

A) “Nasoyim-ul muhabbat” B) “Majolis-un nafois” C) “Xazoyin- maoniy” D) “Tarixi mulki ajam”

2. Atoyi o‘z ijodida ko’proq qanday tasvirlar yaratgan?

A) o‘xshatishlar, kutilmagan mubolag‘a B) sifatlash, jonlantirish C) sifatlash, mubolag‘a D) istiora, anofora

3. Atoyi qaysi she’rida yor ma’shuqasi uchun kipriklarini supurgi, yuzini hokondoz qilishga tayyor oshiq obrazini beradi?

A) Jamoling vasfini B) Ul sanamkim… C) Mingiz yo rizvonmidur D) “Begim” radifli gazalida

4. Jamoling vasfini qildim chamanda,

Qizordi gul uyattin anjumanda. Atoyi g‘azalining ushbu matlasida qanday she’riy san’at qo‘llangan?

A) irsoli masal B) talmeh C) jonlantirish C) mubolag‘a

5. “Husn”ni “Mushaf” (“Qur’on”)ga “meng” (xol)ni oyatga o‘xshatib, yor go‘zalligini tasvirlashdan maqsad Alloh ekanligiga ishora qilgan adib nomi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) Rabg‘uziy B) Yugnakiy C) Yassaviy D) Atoyi

6. Navoiy kimni “turkona aytur edi” deb ta’riflagan?

A) Sakkokiy B) Lutfiy C) Atoyi D) Rabg‘uziy

7. Chiqish she’riyatida zulf nimaga o‘xshatilgan?

A) kofirga B) chin lashkariga C) mo‘ysafidga D) tuproqqa

8. Chiqish she’riyatida ko’z nimaga tashbeh qilingan?

A) chin lashkari B) jalodning qilichiga C) kofir D) A, C

9. Kim o‘z g‘azalida qizning go‘zalligi, tiniqligi, pokizaligi shunchalikki, u qo‘lini suvda yuvib tozalamaydi, balki qo‘lini yuvib suvni poklaydi deb aytadi?

A) Lutfiy B) Sakkokiy C) Rabg‘uziy D) Atoyi

10. O‘z g‘azalida “suv qizi”, ya’ni suv parisining “goh-goh ko‘zga ko‘rinishga” imon keltirgan shoir ..

A) Lutfiy B) Sakkokiy C) Atoyi D) A.Navoiy

11. Ul ilikkim suvdin oriqdur, yumas oni suvda,

Balki suvni pok bo‘lsin deb iligi birla yur. Ushbu misra kimning g‘azalidan olingan?

A) Atoyi B) Lutfiy C) Sakkokiy D) A.Navoiy

12. Mumtoz she’riyatimizga alohida olingan inson ruhiyati tasvirini kirita bilgan shoirimiz qaysi qatorda berilgan?

A) Lutfiy B) Sakkokiy C) A.Navoiy D) Atoyi

13. “Ey mus’hafi husnimg‘a menging nuqtayi oyat,

Islom eliga bo‘ldi yuzing nuri hidoyat.” Baytda yor yuzi nimaga o‘xshatilgan?

A) Mus’haf-Qur’on B) Tavrot C) Gul D) Injil

14. “Uzun sochingdin uzmasmen ko‘ngilni,

Oyog‘ing qanda bo‘lsa, boshim anda.” Baytda qanday she’riy san’atdan foydalangan?

A) ishtiqoq, talmeh B) ishtiqoq, tazod C) tazod, ta’did D) tashxis, tazod

15. Ma’lumki Atoyi she’rlari ishq-muhabbat haqida. Shoir yorning ta’rifini nimalar orqali tavsif etadi?

A) qaddi-qomat B) yuzi, ko‘zi, xoli C) qoshi, sochi, kiprigi, labi D) barcha javoblar to‘g‘ri
G’azal

1. G‘azallar mavzu doirasiga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi?

A) ishqiy, ijtimoiy- ma’rifiy, hajviy B) ishqiy, hajviy C) ishqiy-falsafiy, ijtimoiy- siyosiy D) Ishq-muhabbat, do‘stlik

Sakkokiy

1. Sakkokiyning qasidalari qaysi tarixiy shaxslarga bag‘ishlangan?

A) Xalil Sulton, Xo‘ja Muhammad Porso B) Arslonxo‘ja Tarxon C) Mirzo Ulug‘bek D) Xalil Sulton, Arslonxo‘ja Tarxon, Xo‘ja Muhammad Porso, Mirzo Ulug‘bek

2. Sakkokiyning devonidan bizgacha qaysi harflar bilan tugallanuvchi g‘azallar yetib kelmagan?

A) “alif”dan “nun”gacha va “vov” B) “alif”dan “nun”gacha va “yo” C) “alif”dan “qof”gacha va “vov” D) “alif”dan “lom”gacha va “vov”

3. Navoiy kimni turk alfozining bulag‘olaridan deb ta’riflaydi?

A) AtoyiB) Lutfiy C) Sakkokiy D) Jomiy

4. Ern so‘zi mumtoz she’riyatimizda qanday ma’no anglatadi?

A) ko‘z B) lab C) qosh D) yuz

5. Arslonxo‘ja Tarxon tarixda qanday shaxs sifatida qolgan?

A) maqmara bunyod etgan B) tarixchi C) “Hibat ul-haqoyiq”ni ko‘chirtirgan shaxs D) shoir

6. Navoiy “Majolis un-nafois” asarida Sakkokiyning qayerlik ekanini takidlaydi?

A) Buxoro B) Samarqand C) Movarounnahr D) Xuroson

7. Sakkokiyning bizgacha qancha merosi yetib kelgan?

A) devon, 175 ta g‘azal, B) 11 ta qasida, 40 ta g‘azal C) 11 ta qasida, 4 ta g‘azal D) 15 ta qasida 10 ta g‘azal

8. Sakkokiy g‘azallarining bosh mavzusini aniqlang.

A) go‘zallik B) insonparvarlik C) muhabbat D) A va B

9. Adanda dur, Badaxshonda la’l bo‘lganidek Xo‘tan sahrolarida nima serob bo‘lgan?

A) oltin B) javohir C) ohu-kiyik D) olmos

10. O‘zbek adabiyotidagi ilk qasida yozgan shoirni aniqlang.

A) Sakkokiy B) Lutfiy C) Atoyi D) Sayfi Saroyi

11. Ko‘zim yoshig‘a nazar qil, ko‘ngul bo‘lur ravshan

Ey sarvinoz, oqar suvg‘a qilsa nazzora. Ushbu baytda qo‘llangan badiiy san’atni aniqlang.

A) tajnis B) irsoli masal C) tazod D) ishtiqoq

12. Agar oq yuzingga qora sochlaring yoyilsa,

O‘sha soatdayoq ko‘ngil mag‘lub bo‘ladi. Sakkokiyning Ushbu mazmundagi g‘azali radifi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) Mag‘lub bo‘lar B) Bo‘lsa erdi C) Ey jon D) Yoqa keldi

13. Mumtoz she’riyatimizda qosh nimalarga mengzatiladi?

1) oy; 2) kamon 3) hilol; 4) nayza; 5) sarv; 6) qilich;

A) 2, 3, 6 B) 1, 2, 5 C) 3, 4, D) 1, 2, 3

14.«Majolis un-nafois» tazkirasida «Samarqand ahli anga ko‘p mu’taqiddurlar (e’tiqod qo‘yganlar) va bag‘oyat ta’rifini qilurlar», – deb kimga ta‘rif berilgan?

A) Navoiy B) Sakkokiy C) Haydar Xorazmiy D) Lutfiy

Qasida

1. Qasidalar mavzu yo‘nalishiga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi?

A) vasf, madh, marsiya, hajv, munojat, falsafiy B) vasf, madh, marsiya, hajv, C) lirik, munojat, falsafiy D) to‘g‘ri javob yo‘q

2. Qasidalar tuzilishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi.

A) vasf va madh qasidalari B) to’liq va mufassal C) to’liq va chala (mujarad) D) nasib, qasd va falsafiy
Lutfiy

1. Lutfiyning “Ayoqingga tushar har lahza gesu,

Masaldirkim charoq tubi qorong‘u.” Ushbu g‘azalda qanday she’riy san’at qo‘llangan?

A) talmeh B) laf va nashr C) irsoli masal D) tarse’

2. Navoiygacha bo‘lgan davrdagi turkiy adabiyotning eng yirik vakilini aniqlang.

A) Yusuf Xos Hojib B) Yassaviy C) Sakkokiy D) Lutfiy

3. Mavlona Lutfiyga mashhur adabiyotshunos Ahmad Taroziy – zamondoshi qanday nisba beradi va uni qanday izohlash mumkin?

A) “Shoshiy” – shohlar naslidan ekaniga ishora B) “Mavlono” – Musulmon sharqida olim-u fuzalolarga beriladigan nisba C) “Shoshiy” – asli toshkentlik ekaniga ishora D) “Shoshiy” – shon-u shuhratga ega bo‘luvchi

4. Noziklik ichra belicha yo‘q tori gisuyi

O‘z haddini bilib, belidin o‘ltirur quyi. (Lutfiy) Baytda qo‘llangan she’riy san’atni aniqlang.

A) husni ta’lil B) tashbeh C) ta’did D) tajohuli orif

5. Nozuklik ichra belicha yo‘qdir gisuyi

O‘z haddini bilib, belidin o‘ltirur quyi. Lutfiy qalamiga mansub baytdagi “gisu” so‘zinig manosini aniqlang.

A) soch tolasi, soch o‘rimi B) soch o‘rimi C) bel nozikligi D) A va B

6. Qoshing erning, yuzung ey rashki rizvon

Hilolu, kavsaru bog‘i jinondir. Misralardagi o‘xshatishlarni aniqlang.

A) yuz – jannat bog‘i B) ern (lab) – kavsar C) qosh – hilol D) qosh – hilol, ern (lab) – kavsar, yuz – jannat bog‘i

7. Yorning beli soch o‘rimidan nozikroq, ingichkaroq.

Chunonchi: yorning sochi beliga nisbatan yo‘g‘onroq bo‘lgani uchun pastda o‘tiribdi, degan o‘xshatishlar qaysi adib ijodida uchraydi?

A) Atoyi B) Sayfi Saroyi C) Sakkokiy D) Lutfiy

8.Lutfiy Sharafiddin Ali Yazdiyning «Zafarnoma» asarini kimning topshirig‘iga ko‘ra tarjima qilgan?

A) Mironshoh B) Shohruh Mirzo C) Ulug‘bek Mirzo D) Abulqosim Bobur

9. Lutfiyning qaysi g‘azalida yor firoqida jon taslim etadigan holatga kelgan oshiq ahvoli aks etgan?

A) “Jonim chiqadur dard ila jononima ayting” B) “Nigoro sensizin mandin ne hosil?” C) “Qon bo‘ldi ko‘ngul firoqingdin” D) “Ul mening joni jahonimdin salom”

10. Ma’lumki, “Gul va Navro‘z” dostoni uzoq yillar davomida Lutfiy qalamiga mansub deb kelingan, so‘ngra bu dostonning kimga tegishli ekanligi aniqlangan. Bu doston qaysi qatorda berilgan?

A) Haydar Xorazmiy B) Sakkokiy C) Atoyi D) Sayfi Saroyi

11. Lutfiy tasavvuf ilmini kimdan o‘rganadi?

A) Yusuf Hamadoniy B) Ahmad Taroziy C) Shahobiddin Xiyoboniy D) A va B

12. Navoiy «Nasoyim ul-muhabbat» asarida «Turkcha devoni mashhurdir» deb kimni hurmat bilan tilga oladi?

A) Tog‘asi Kobuliyni B) H. Boyqaroni C) Ibrohim Adhamni D) Lutfiyni

Nazariy ma’lumot .Tuyuq va qit’a

1. Qit’alarning ko‘pligi nima deb ataladi?

A) munshaot B) mufradot C) mustazod D) muqattaot

2. Tuyuq aruzning qaysi bahrida yoziladi?

A) ramali musaddasi solim B) hazaji musaddasi maqsur C) hazaji musaddasi solim D) ramali musaddasi maqsur

3. Tajnisli tuyuq necha xil bo‘ladi?

A) ikki misrasi tajnisli qofiyalangan B) uch misrasi tajnisli qofiyalangan C) radifida tajnis bo‘ladi D) A, B va C

4. Navoiy zamonida qit’alar qanday shaklda uchraydi?

A) sarlavhalangan B) qofiyalamagan C) taxallus qo‘yilgan D) mustazod

5. Tuyuqning uchta muhim xususiyati mavjud. Ushbu xususiyatlarni aniqlang.

A) aruzning muayyan vaznida yoziladi B) tajnis shaklan bir xil so‘zlar bilan ifodalanadi C) to‘rt misralik aruzning muayyan vaznida yoziladi D) A va B
Nazariy ma’lumot .Irsoli masal, talmeh hamda laf va nashr san’atlari

1. She’riyatda aytilayotgan gapga mos keluvchi biror maqolni keltirish orqali fikrni dalillashga urinish qanday badiiy san’atni yuzaga keltiradi?

A) irsoli masal B) talmeh C) laf va nashr D) tamsil

2. Qaysi she’riy san’at turida o‘tmishdagi biror tarixiy shaxs yoxud voqeaga ishora qilinadi?

A) tamsil B) tarse’ C) talmeh D) irsoli masal

3. Bu she’riy san’at turida shoir biror narsa, yoxud hodisani oldin sanaydi, so‘ng shu tartibda ularga tegishli o‘xshatishlarni tizib chiqadi. Gap qaysi she’riy san’at turi haqida bormoqda

A) tajohuli orifona B) laf va nashr C) husni ta’lil D) tamsil

4-DARS. UYG‘ONISH DAVRI O‘ZBEK ADABIYOTI (davomi). (159-217-betlar)

Reja:

1. Alisher Navoiy.

2. Ulkan meros.

3. G‘azal mulkining sultoni.

4. “Xamsa”.
Alisher Navoiy

1. Navoiy she’riy me’rosining kulliyoti hisoblangan devonni ko‘rsating.

A) “Navodir un-nihoya” B) “Badoyi ul-bidoya” C) “Xazoyin ul-maoniy” D) “Majolis un-nafois”

2. Navoiyning “Devoni Foniy” nomli g‘azallar to‘plamida qanday janrlardan foydalangan?

1. g‘azal 2. tashxis 3. tarkiband 4. ruboiy 5. mubolag‘a 6. qit’a 7. murabba

A) 1, 3, 4, 6 B) 2, 3, 4 C) 1, 3, 4, 7 D) 5, 6, 7

3. Qaysi adib Navoiyni “G‘azal mulkining sultoni” deb ta’riflangan?

A) Bobur B) Oybek C) Fuzuliy D) M. Shayxzoda

4. Fuzuliy shoirlar haqida to‘xtalganda turkiy she’riyatda Navoiyni, forsiyda Nizomiyni, arab adabiyotida kimni tilga oladi?

A) Farididdin Attorni B) Abu Husaynni C) Abu Nuvosni D) Jomiyni

5. Qaysi shoir Navoiyni “Navoiyi suxandon”, “Manzuri shahanshohi Xuroson” deb ta’rif etadi?

A) Bobur B) Shayxzoda C) Oybek D) Fuzuliy

6. Xuroson shahanshohi Sulton Husaynga g‘azallari va dostonlari bilan manzur bo‘lgan buyuk shoir qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) Alisher Navoiy B) Bobur C) Atoyi D) Lutfiy

7. G‘azaliyotda baytlarni bir-biriga bog‘lab borish, fikr yoxud obrazni darajama-daraja o‘stirish san’ati nima deb ataladi?

A) tadrij B) tarji’band C) tardi aks D) talmeh

8. Yordin ayru ko‘ngul ... she’rida qanday badiiy san’atlar mavjud?

A) ig‘roq B) tardi aks C) mubolag‘a D) tadrij

9. G‘ussa changidin navoye topmadim ushshoq aro,

To Navoiydek asir-u benavo bo‘ldim sango.

Ushbu baytning radifini aniqlang.

A) benavo B) topmadim C) sango D) bo‘ldim sango

10. Kimki bir ko‘ngli buzuqning xotirin shod aylagay,

Oncha borkim Ka’ba vayron bo‘lsa obod aylagay.

Ushbu baytda qaysi she’riy san’atning chiroyli na’munasi keltirilgan?

A) talmeh B) tashxis C) tazod D) tarji’band

11. She’riy janrdagi misralarning miqdoriy tartibini bildiruvchi lirik janr nima deb ataladi?

A) tashxis B) tarjiband C) tablig‘ D) takrir

12. Navoiyning “Xarobat aro kirdim oshiftahol ” matla’li asari qaysi she’riy janrda yozilgan?

A) mubolag‘a B) musamman C) musaddas D) tarji’band

13. Tarjibandlar ko‘pincha qanday mavzuda yoziladi?

A) falsafiy B) amaliy C) ishqiy D) sarguzasht

14. Navoiyning “Xazoyin ul-maoniy” to‘plamida qancha ruboiy jamlangan?

A) 256 ta B) 136 ta C) 138 ta D) 133 ta

15. Navoiyning “Mendek” radifli ruboiysi qanday xarakterga ega?

A) jangnoma B) hasbi hol C) ruhiy D) didaktik

16 Quyidagilardan qaysi biri Navoiy ijodini yakunlovchi asarlardan biri hisoblanadi?

A) “Majolis un-nafois” B) “Lison ut- tayr” C) “Tarixi muluki Ajam” D) “Sab’atu abhur”

17. Kamolotga yetish bosqichlari bo‘lgan yetti vodiy nomi to‘g‘ri tartib berilgan qatorni aniqlang.

A) talab, ishq, ma’rifat, istig‘no, tavhid, hayrat, fano B) istig‘no, tavhid, hayrat, fano, talab, ishq, ma’rifat C) talab, ishq, istig‘no, ma’rifat, tavhid hayrat, fano D) hayrat, fano, talab, ishq, ma’rifat, istig‘no, tavhid

18. “Lison ut-tayr” dostonida aytilishicha, bu dunyo…

A) haqning tajallisi B) kulfatlar makoni C) insoniyat manfaatiga xizmat qiluvchi makon D) bevafo makon

19. Sharq mumtoz adabiyotida mashhur bo‘lgan Shayx San’on (ibn Saqqo) haqidagi hikoyat Navoiy dostonlarining qaysi biriga kiltirilgan?

A) “Farhod va Shirin B) “Mahbub ul-qulub” C) “Hayrat ul-abror” D) “Lison ut-tayr”

20. “Lison ut-tayr” dostonida ko‘rsatilgan Semurg‘ so‘zining lug‘aviy ma’nosini aniqlang.

A) uch qush B) o‘ttiz qush C) baxt qushi D) afsonaviy qush

21. Navoiy kimlarning muhabbati tufayli o‘z muhabbatini ham hikoya qilib, doston bitajagini yozgan edi?

A) Layli va Majnun B) Farhod va Shirin C) Bahrom va Dilorom D) Shayx San’on va tarso qiz

Ulkan lirik meros

1. Navoiyning o’zi tuzgan dastlabki devonlarini aniqlang.

A) “Chor Devon”, “Devoni Foniy” B) “Ilk Devon”, “Xazoyin ul-maoniy” C) “G’aroyib us-sig’ar”, “Navodir ush-shabob” D) “Badoye’ ul-bidoya”, “Navodir un-nihoya”

2. Navoiy necha xil lirik janrda ijod qilgan?

A) 16 B) 8 C) 10 D) 12

3. “Xazoyin ul-maoniy”dagi to’rt devonning yosh tartibi to’g’ri joylashishgan qatorni aniqlang.

A) “G’aroyib us-sig’ar”, 10 yoshdan 20 yoshgacha; “Navodir ush-shabob”, 25 yoshdan 35 yoshgacha; “Badoye’ ul-vasat”, 30 – 45 yosh; “Favoyid ul-kibar” 45 – 65 yosh B) “G’aroyib us-sig’ar”, 6-7 yoshdan 20 yoshgacha; “Navodir ush-shabob”, 20 yoshdan 30 yoshgacha; “Badoye’ ul-vasat”, 30 – 45 yosh; “Favoyid ul-kibar” 40 – 60 yosh C) “G’aroyib us-sig’ar”, 7-8 yoshdan 20 yoshgacha; “Navodir ush-shabob”, 20 yoshdan 35 yoshgacha; “Badoye’ ul-vasat”, 35 – 45 yosh; “Favoyid ul-kibar” 45 – 60 yosh D) “G’aroyib us-sig’ar”, 7-8 yoshdan 20 yoshgacha; “Navodir ush-shabob”, 20 yoshdan 35 yoshgacha; “Badoye’ ul-vasat”, 34 – 44 yosh; “Favoyid ul-kibar” 44 – 60 yosh

G‘azal mulkining sultoni

1. Navoiyning “Yo rab ul shahdu shakar yolabmudur” deb boshlanuvchi ruboyisining vazni to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni aniqlang.

A) ramali musaddasi maqsur B) ramali musammani mahzuf C) ramali musaddasi solim D) hazaji musaddasi maqsur

2. Alisher Navoiy «Majolis un-nafois» asarining nechanchi majlisini temuriylarga mansub shoirlarga bag‘ishlagan?

A) beshinchi majlisini B) sakkizinchi majlisini C) to‘rtinchi majlisini D) yettinchi majlisini

3. “Kamol et kasbkim olam uyidin …” deb boshlanuvchi qit’a muallifi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) Bobur B) Navoiy C) Lutfiy D) Nizomiy

4. Mumtoz she’riyatimizdagi qaysi she’riy janr arabcha “yolg‘iz, yagona” ma’nosini anglatadi?

A) fard B) qit’a C) musallas D) masnaviy

5. Navoiyning “Xazoyin ul-maoniy” devonida qancha qit’a jamlangan?

A) 180 ta B) 133 ta C) 210 ta D) 503 ta

6. “Manzuri shahonshohi Xuroson” deya ta’riflangan shoir qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) Nizomiy B) Lutfiy C) Jomiy D) Navoiy

7. Navoiyga “Manzuri shahanshohi Xuroson” deya ta’rif bergan shoirni aniqlang.

A) Fuzuliy B) Lutfiy C) Bobur D) Muhammad Solih

8. “Manzuri shahanshohi Xuroson” ta’rifidagi keltirilgan Xuroson shahanshohini aniqlang?

A) Bobur B) Abu Said C) Sulton Husayn D) Abulqosim Bobur

9. G‘azaliyotda baytlarni bir-biriga bog‘lab borish, fikr yoxud obrazni darajama-daraja o‘stirish tamoyili qaysi san’atga xos xususiyat sanaladi?

A) ta’kid B) tadrij C) munozara D) tarse’

10. Navoiyning tadrij san’atidan keng foydalanib yozilgan g‘azalini aniqlang.

A) “Yordin ayru ko‘ngul…” B) “Qaro ko‘zum” C) “Shitob aylab” D) “Topmadim”

11. Ey Navoiy, bor anga mundoq uqubatlarki bir,

Hajridin dardi va lekin voshdin darmoni yo‘q. Baytda qo‘llanilgan badiiy san’atni aniqlang.

A) tazod B) tashbeh C) ta’kid D) talmeh

12. Navoiy qaysi asarida ishqni guruhlarga ajratadi?

A) “Nasoyim ul-muhabbat” B) “Xamsa” C) “Mahbub ul-qulub” D) “Lison ut-tayr”

13. Navoiy g‘azaliyotining asosiy mazmun-mohiyatini tashkil etuvchi tushunchani aniqlang.

A) komillik B) ishq C) dunyo D) shoirlik

14. Navoiy fikricha dunyoga kelmoqdan murod nima?

A) dunyo lazzatlaridan bahramand bo‘lmoq B) komil inson bo‘lmoq C) o‘zini adoqsiz g‘amlarga tashlamoq D) ilohiy ishqqa yetishmoq

15. Navoiyning qaysi g‘azalida ishq yo‘lida shuncha jabr ko‘rib, sabr qilgan oshiq evaziga “bevafo” degan nom oladi?

A) “Ey do‘stlar dushmanlar oncha makr qildilar” B) “Netti, ne bo‘ldi?” C) “Gar jafo qil, gar jafokim dilsitonim sen mening” D) “Topmadim”

16. Quyidagi g‘azallardan qaysi birida oshiq yor bilan oshno bo‘lgan kunni balolig‘ deb hisoblaydi?

A) “Yordin ayri ko‘ngul mulkudurur sultoni yo‘q” B) “Jong‘a chun dermen” C) “Qoshi yosunmu deyin” D) “Ko‘rgali husningni…”

17. Menda tumori junundek pech, vahkim, bexabar,

Har taraf ko‘nglumda qonlig‘ dog‘i pinhonimdin el. Baytdagi tumori junun so‘zining ma’nosini belgilang.

A) buralgan, o‘ralgan B) jinnilikka qarshi tumor C) tumor kabi o‘ralgan D) junundek taxlangan

18. Har bir insonning asl hamdami qaysi qatorda berilgan?

A) borliq B) burch C) ko‘ngil D) vijdon

19. Jomi Jam birla Xizr suyi nasibimdur mudom,

Soqiyo, to tarki joh aylab gado bo‘ldum sango. Ushbu baytda qo‘llanilgan san’atni belgilang.

A) talmeh B) irsoli masal C) muvashshah D) tazod

20. Navoiyning “Ko‘rgali husningni” deb boshlanuvchi g‘azalda qaysi tariqat yo‘li ifodalangan?

A) so‘fiyona B) oshiqona C) ma’rifat D) orifona

21. Navoiy qaysi g‘azalida ma’shuqa husnini tasvirlash uchun tabiiy ranglardan foydalangan?

A) “Jong‘a chun dermen” B) “Xil’atin to aylamish jonon” C) “Kecha kelgum” D) “Yorsiz ko‘ngul”

22. Shishadek ko‘nglumdadur gulzori husning yodidin,

Tobadanning aksidek alvon qizil, sorig‘, yashil.

Ushbu baytda qo‘llanilgan she’riy san’atni belgilang.

A) tashbeh B) ta’kid C) dalillash D) barchasi to‘g‘ri

23. Alisher Navoiy «Yordin ayru ko‘ngil mulkedurur, sultoni yo‘q» misrasi bilan boshlanuvchi g‘azalida yoridan ayrilgan ko‘ngilni birinchi baytda hokimi yo‘q mamlakatga, ikkinchi baytda jonsiz jismni gulu rayhoni yo‘q-qaro tuproqqa o‘xshatadi. Uchinchi baytda yorsiz ko‘ngil nimaga o‘xshatiladi?

A) yonida jannati yo‘q do‘zaxga B) oysiz qorong‘u kechaga C) quyoshi yo‘q kunduzga D) xumori yo‘q mastga

24. Qaysi Ozarbayjon shoiri Navoiyning badiiy mahorati xususida go‘zal ta’rif keltirgan?

A) Shavqiy B) Marsiy C) Fuzuliy D) Ogahiy

25. Alisher Navoiy «Mahbub ul-qulub» asarida «pok niyat, pok ko‘ngil, pok ko‘z» kimlarda bo‘ladi deb takidlaydi?

A) avom ishqida B) siddiqlar ishqida C) valiylarda D) xos ishq kishilarida

“Xamsa”

1. Navoiyning dunyo haqidagi qarashlari uning qaysi asarida o‘z aksini topgan?

A) “Mezon ul-avzon” B) “Saddi Iskandariy” C) “Hayrat ul-abror” D) “Mahbub ul-qulub”

2. Dedi: kishvar beray, kech bu havasdin!

Dedi: bechora, kech bu multamasdin! Misradagi kishvar so‘zining lug‘aviy ma’nosini aniqlang.

A) oltin B) yurt, viloyat C) boylik D) uy-joy

3. O‘z sevgisini o‘limi bilan isbot etgan go‘zal malika qaysi asar qahramoni?

A) “Farhod va Shirin” B) “Layli va Majnun” C) “Sab’ayi sayyor” D) “Salomon va Ibsol”

4. . Navoiyning “Farhod va Shirin” dostoni qaysi voqea bilan boshlanadi?

A) Chin xoqoniga tangri o‘g‘il hadya etishi bilan B) Farhodga ism qo‘yish voqealari bilan C) Chin xoqonining farzandsizligi bilan bo‘g‘liq voqealar bilan D) Farhod va Shirinning uchrashuvi bilan

5. Dedi: joningni olsa la’li yodi?

Dedikim ushbudur jonim murodi. “Farhod va Shirin” dostonidan olingan ushbu baytda qaysi qahramonlar o‘rtasidagi suhbat ifodalangan?

A) Farhod va Shirin B) Navfal va Farhod C) Xusrav va Farhod D) Farhod va Mehinbonu

6. “Farhod va Shirin ” dostoni qaysi vaznda yozilgan?

A) Hazaji musaddasi mahzuf B) Hazaji musammani maqsur C) Ramali musaddasi mahzuf D) Ramali musaddasi solim

7. Chu shirin joni erdi, onsiz o‘ldi.

Damekim o‘ldi onsiz, jonsiz o‘ldi. Ushbu baytda Navoiy Shirin o‘limidan keyingi kimning holatini tasvirlaydi?

A) Mehinbonuning B) Farhodning C) Husravning D) Shirinning onasini

8. Navoiy o‘zining qaysi dostonini “Shavq dostoni” deb ataydi?

A) “Layli va Majnun” B) “Farhod va Shirin” C) “Saddi Iskandariy” D) “Sab’ayi sayyor”

9. Qaysi qahramonga tug‘ilganidayoq: Yuzinda ishq asrori yozilg‘on, Ichinda dard ta‘vizi qozilg‘on», — deya ta‘rif beriladi?

A) «Sab‘ai sayyor»da — Bahromga B) «Gul va Navro‘z»da — Navro‘zga C) «Farhod va Shirin»da - Farhodga D) «Layli va Majnun»da — Qaysga

10. Sharq adabiyotiga birinchi marotaba Shirin obrazini kiritgan adibni aniqlang.

A) Jomiy B) Navoiy C) Firdavsiy D) Ganjaviy

11. Navoiy «Xamsa» dostonlaridan qaysi birning muqaddimasida «Xamsa» yozishdagi o‘ziga xos yo‘riqlarni bayon etgan?

A) «Saddi Iskandariy»da B) «Hayrat ul-abror»da C) «Sab’ayi Sayyor»da D) «Farhod va Shirin»da

12. Navoiy «Xamsa»sidagi qaysi qahramon Qur’oni karimni bir yilda yod oladi?

A) Qays B) Bahrom C) Iskandar D) Farhod

13. Navoiy «Hayrat ul-abror»ning birinchi maqolatida nima haqida so‘z yuritadi?

A) rostlik haqida B) so‘z haqida C) iymon haqida D) adolat haqida

5-DARS. UYG‘ONISH DAVRI O‘ZBEK ADABIYOTI (davomi). (218-262-betlar)

Reja:

1. “Xamsa” (davomi). “Layli va Majnun”, “Sab‘ai sayyor”, “Saddi Iskandariy”.

2. Tasavvuf va adabiyot.

3. Muhammad Solih.

4. Mumtoz adabiyotimizning asosiy xususiyatlari.

5. Xoja.

6. Mumtoz hikoya.

7. Zahiriddin Muhammad Bobur.

“Xamsa” (davomi)

1. Nizomiyning “Layli va Majnun” dostoniga nechta nazira bitilgan?

A) 118 ta B) 112 ta C) 119 ta D) 120 ta

2. Qaysi rus shoiri 1911- yilda “Majnun va Layli” nomli doston yaratgan?

A) V. Radlov B) S.Smeshtov C) D. Lemkin D) V. Xlebnikov

3. Navoiy o‘zining “Layli va Majnun” dostonida qanday tasvirga alohida e’tibor bergan?

A) fantastik B) ruhiyat C) tabiat D) dunyo

4. “Layli va Majnun” dostonida har chaqin chaqnaganda qaysi tog‘ yorishib ketardi?

A) Qof tog‘i B) Tur tog‘i C) Mug‘ tog‘i D) Sino tog‘i

5. “Layli va Majnun” dostonining so‘ngida qanday maxsus bob keladi?.

A) “Ishq ta’rifida” B) “Muhabbat kuyi” C) “Umr to‘g‘risida” D) “May xususida”

6. Ko‘pincha jang-u jadallar, fitna-yag‘molar homiysi sifatida keluvchi qahramonni aniqlang.

A) Bahrom B) Xusrav C) Axriman D) Yazdijurd

7. “Xamsa” ning qaysi qahramoni Eron shohi Yazdijurdning o‘g‘li hisoblanadi?

A) Bahrom B) Xusrav C) Farhod D) Qays

8. Navoiyning “Sab’ayi sayyor” dostonida voqelar nechanchi bobdan boshlanadi?

A) 10 B) 11 C) 13 D) 12

9. “Sab’ayi sayyor” dostonida Bahrom shanba kunini qaysi yurt malikasi bilan o‘tkazadi?

A) Rum malikasi B) Hind malikasi C) Eron malikasi D) Shahrisabz malikasi

10. “Sab’ayi sayyor” dostonida Bahrom Rum malikasi huzurida qaysi hikoyani tinglaydi?

A) Axiy haqidagi B) Sa’d haqidagi C) Juna va Mas’ud haqidagi D) Zayd Zahhob haqidagi

11. “Sab’ayi sayyor” dostonida Bahrom Diloromning daragini qaysi malika huzurida va qaysi musofirdan eshitadi?

A) Xorazm malikasi, Chin musofiridan B) Chin malikasi, xorazmlik musofirdan C) eronlik malika, Hind musoforidan D) Rum malikasi, xorazmlik musofirdan

12. XIX asrda qaysi ijodkor “Shoh Bahrom va Dilorom” dostonini yozdi?

A) koshg‘arlik G‘aribiy B) g‘aznalik Ardabiliy C) peshavarlik G‘azzoliy D) koshg‘arlik Ardabiliy

13. Navoiy “Xamsa”sining qaysi dostonida Mahmud G‘aznaviy haqida ma’lumotlar uchraydi?

A) “Hayrat ul-abror” B) “Sab’ayi sayyor” C) “Saddi Iskandariy” D) “Layli va Majnun”

14. Iskandar Eronni egallagach ko‘p podshohlar unga bo‘yin egib keladilar, ammo ba’zi mamlakat podsholari unga bo‘ysunishni istamaydilar. Bular qaysilar?

A) Kashmir, Hind, Farang B) Chin, Farang, Hind C) Hind, Farang, Kashmir D) Kashmir, Hind, Chin

15. Ey ishq g‘arib kimyosen,

Bal oinayi jahonnamosen. (Navoiy) Bayt qaysi asardan olingan?

A) «Hayrat ul-abror» B) «Farhod va Shirin» C) «Layli va Majnun» D) «Sab‘ai sayyor»

16. Navoiy «Xamsa»sida qaysi shohga so‘ngak olib kelgan darvesh obrazi berilgan?

A) «Saddi Iskandariy»da Chin xoqoniga B) «Saddi Iskandariy»da Iskandarga C) «Farhod va Shirin»da Chin xoqoniga D) «Sab’ayi Sayyor»da Bahromga

17. «Sab‘ai sayyor» dostonida Dilorom xorazmlik sozchi-musiqachiga o‘z sirini aytishidan oldin unga qanday shart qo‘ygan?

A) Xorazmdan ketishni B) bu sirni hech kimga, aytmaslikni C) sirni fosh qilmaslikka ont ichiradi D) otasiga — Xojaga bu gapni aytmaslikni

18. Ma’lumki, qadim zamonlardan boshlab antik grek olimlari va faylasuflari Yaqin va O‘rta Sharq xalqlariga yaxshi ma’lum bo‘lgan. Quyidagi qaysi javobda Gippokrat, Platon, Aristotel, Pifagor, Sokratlarning sharqda tanilgan nomlari to‘g‘ri tartib asosida berilgan?

1. Buqrot; 2. Suqrot; 3. Arastu; 4. Naqumojus; 5. Aflotun; 6. Faysog‘urs

A) 1, 5, 3, 6, 2 B) 4, 5, 3, 6, 2 C) 6, 5, 3, 4, 2 D) to‘g‘ri javob berilmagan

19. Bir necha kun uyda edi poband,

Faryod anga goh baland-u goh past.

Yo‘q kunduzu kecha xo‘rdu xobi,

Dom ichida qushdek iztirobi. Ushbu parchada qaysi qahramon holati tasvirlangan?

A) Majnun B) Farhod C) Dilorom D) Bahrom

20. Beshikdagi nolasidanoq ishq dardi sezilib turgan qahramonni aniqlang.

A) Farhod B) Layli C) Majnun D) Bahrom

Nazariy ma’lumot. Tasavvuf va adabiyot

1. Shariat imonning po‘sti bo‘lsa, tariqat uning…

A) mag‘zi B) kamoloti C) zohiri D) fitrati

2. Tasavvuf ta’limoti qanday g‘oyalarni ilgari suradi?

A) moddiy istaklardan voz kechish B) haqiqat ilmga bog‘lanish C) butun insoniyatga yaxshilikni tavsiya etish D) A, B va C

3. Ilk so‘fiyni aniqlang.

A) Kushayniy B) Faxriddin Roziy C) G‘azzoliy D) Kufalik Abu Xishom

4. Tasavvufning asosini nima tashkil qiladi?

A) dunyoning yaratilishi haqidagi fikr B) pir va murid munosabati C) ilohiy ishq D) A va B

5. “Ishq o‘zligidan halos bo‘lib, sevgiling sifatlari bilan yashamoqdir”. Ushbu ta’rif muallifini aniqlang.

A) Abu Hoshim B) G‘azzoliy C) Mo‘yiddin ibn Arabiy D) Mansur Xalloj

6. Tariqat nima?

A) insonni allohga olib boradigan yo‘l B) shariat qonun qoidalariga amal qilish C) alloh ishqi bilan yashash D) A va B

Muhammad Solih

1. Muhammad Solihning bobosi Amir Shohmalik kimning tarbiyachisi edi?

A) Bobur B) Amir Husayn C) Mirzo Ulug‘bek D) Shayboniyxon

2. Muhammad Solihning “Shayboniynoma” dostonida qaysi davr hayoti aks etgan?

A) XV-XVII sarlar B) XV-XVI asrlar C) XIV-XVI asrlar D) XIV-XVII asrlar

3. “Shayboniynoma” dostonida Temuriylar timsoli qanday ifodalangan?

A) aysh-ishratga berilgan, aql-hushi o‘zida emas B) tangrining yerdagi soyasi C) ota va o‘g‘il orasidagi ziddiyatlar D) A va C

4. Muhammad Solihning “Shayboniynoma”si qanday doston hisoblanadi?

A) kitobiy doston B) qahramonlik dostoni C) tarixiy doston D) Ava B

5. “Shayboniynoma”ning hajmi qancha misrani tashkil qiladi?

A) 9 ming misraga yaqin B) 8 ming C) 7 ming D) 6 ming

6. “Shayboniynoma” dostoni qancha bobdan iborat?

A) 73 B) 75 C) 76 D) 77

7. Mumtoz an’anaga ko‘ra dostonlar qanday boshlanadi?

A) hamd, munojot va so‘z ta’rifi bilan B) qasd, na’t, munojot C) hamd, na’t va munojot bilan D) hamd, munojot bilan

8. Muhammad Solih “Shayboniynoma” dostonida Shayboniyxon timsolini ideallashtirib, uni kimga tenglashtiradi?

A) tangrining yerdagi soyasiga B) Iskandar va xalifa Haydarga C) ilm-fanda o‘z davrining Ibn Sinosiga D) A, B, C
Nazariy ma’lumot .Mumtoz adabiyotimizning asosiy xususiyatlari

1. Mumtoz adabiyotda ma’noni boyitish va ta’sir kuchini oshirish uchun nimalardan foydalaniladi?

A) badiiy tasvirdan B) badiiy san’atlardan C) dialog va paliloglardan D) A va B

2. Mumtoz adabiyotimizda g‘azallarning asosini nima tashkil qiladi?

A) ishq B) falsafiylik C) tasavvuf D) A, B, C

3. Aruz so‘ziga to’g’ri izoh berilgan javobni aniqlang.

A) arabcha “ustun” B) Arabistondagi vodiy nomi C) arabcha uch D) A, B

4. Vasl so‘zining ma’nosini aniqlang.

A) yetishish B) ko‘rish C) jamol D) dahan

5. Rubobim tori ikkidir biri quvnoq biri mahzun... Ushbu misra muallifini aniqlang.

A) Ogahiy B) E. Vohidov C) Munis D) Fuzuliy

6. Aruz vaznida yopiq bo‘g‘inni qaysi unlilar ifodalaydi?

A) a, e, u B) o, e, o‘ C) o‘ ,u, o D) a, o, e

7. Segona nima?

A) sedana B) kunjut C) uchlik D) bilim

8. Mumtoz she’riyatda ma’shuqa bilan bog‘liq ko‘plab tashbehlar qo‘llangan. “Sarv”- yorning bo‘yiga, “sumbul”- yorning sochiga, “la’l”- yorning labiga tashbeh qilinadi. Yorning qosh va kipriklariga qo‘llangan tashbehni aniqlang.

A) qilich, xanjar B) yoy, o‘q C) yoy, qilich D) qilich, kamon

9. Aruz vazni qanday qonuniyatga asoslangan?

A) she’rdagi misralar bo‘g‘inlarining umumiy miqdoriga B) qofiya va intonatsiya bilan birikkan misralarning muayyan tartibda takrorlanishiga C) hijolarning uzun-qisqaligiga va ochiq-yopiqligiga D) B, C

10. Aruz so‘zi qanday so‘zdan olingan va qanday ma’noni anglatadi?

A) arabcha “aruz” so’zidan olingan bo’lib, “ustun” ma’nosinni anglatadi B) arabcha so‘z bo‘lib, “Aruz” ataladigan vodiy nomi C) forscha “bo‘lak” D) A, B javoblar to‘g‘ri

11. Aruz vaznida undosh bilan tugagan so‘zdan so‘ng unli bilan boshlanadigan so‘z kelganda, oldingi undoshning keyingi unliga qo‘shib olinishi …

A) imola deb ataladi B) vasl deb ataladi C) madd deb ataladi D) zihof deb ataladi
Xoja

1. “Shoh va gado” dostonining muallifini aniqlang. A)Xoja B)Ubaydullaxon C)Badriddin Hiloliy D)Hasanxoja Nisoriy

2. Xojaning ota- bobolari haqida kimning qaysi asarida batafsil ma’lumot berilgan?

A) Xoja “Maqsad ul-atvor” B) Hasanxoja Nisoriy “Muzakkiri ahbob” C) Bahodirxon “Bahodiri soniy” D) To‘g‘ri javob yo‘q

3. Xoja 1529- yili kim tomonidan shayxulislom etib tayinlangan?

A) Shayboniyxon B) Ubaydullaxon C) Kistan Qaro D) Muhammad Muhsin Mirzo

4. Xojaning “Maqsad ul-atvor” asari qaysi asarga nazira shaklida yozilgan?

A) Navoiy “Xamsa”sidagi “Farhod va Shirin” dostoniga B) Navoiy “Xamsa”sidagi “Hayrat-ul abror” dostoniga C) Ganjaviy “Xamsa”sidagi “Haft paykar” dostoniga D) Ganjaviy “Xamsa”sidagi “Maxzan ul-asror” dostoniga

5. Boburga yuborilgan Xojaning qaysi she’ri unga maqbul bo‘lib maqtagani qayd etiladi?

A) “Kunduzi avqotim sening hajringda nolon kechadur ”deb boshlanuvchi g‘azalida B) “Lutf aylab oxir Hirida shayxulislom ettilar” deb boshlanuvchi g‘azalida C) “Qo‘ying yig‘layki ushbu kun sevar yorimdin ayrildim” deb boshlanuvchi g‘azalida D) “Voy yuz ming voykim dildordin ayrildim” deb boshlanuvchi g‘azalida

6. “Gulzor” nomli asar kimga bag‘ishlab yozilgan? A)Ubaydullaxonga B)Husayn Boyqaroga C)Temur Sultonga D)Kistan Qaroga

7. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi sharqshunoslik instituti qo‘lyozmalar fondida Xojaning qaysi asarlari saqlanib qolgan?

A) “Miftoh ul-adl”, “Gulzor” B) “Miftoh ul- adl”, C) “Muzakkiri ahbob”, “Gulzor” D) “Muzakkiri ahbob”, “Maqsad ul- atvor”

8. Xojaning “Miftoh ul- adl” asari kimga bag‘ishlab yozilgan?

A) Kistan Qaroga B) Shayboniyxonga C) Temur Sultonga D) Ubaydullaxonga

9. Xojaning Boburga yuborgan maktubi kimning qaysi asarida qayt etilgan?

A) Xoja “Miftoh ul-adl” B) Xoja “Gulzor” C) Hasanxo‘ja Nisoriy “Muzakkiri ahbob” D) Xoja “Maqsad ul- atvor”

10. Qaysi adib Bahoviddin Naqshband qabri yonida dafn qilingan? A)Abdurahmon Jomiy B)Xoja C)Badriddin Hiloliy D)So‘fi Olloyor

11. Hasanxoja Nisoriyning qaysi asari 1993- yilda Ismoil Bekjon tomonidan forschadan o‘zbekchaga tarjima qilinib, “Meros” nashriyotida chop qilindi?

A) “Maxzan-ul asror” B) “Mubayyin” C) “Miftoh ul-adl” D) “Muzakkiri ahbob”

12. “Kunduz avqotim sening hajringda nolon kechadur,

Kecha ham zulfing kabi holim parishon kechadur” deb boshlanuvchi g‘azal kimning qalamiga mansub?

A) Shayboniyxon B) Xoja C) Bobur D) Lutfiy

13. Hasanxo‘ja Nisoriyning 1566- yilda yozgan “Muzakkiri ahbob” asarida qancha ijodkor haqida ma’lumot berilgan?

A) 200 B) 290 C) 293 D) 300 ga yaqin
Mumtoz hikoya

1. Payg‘ambarlar, yarim tarixiy – yarim afsonaviy shaxslar va ular hayoti bilan bog‘liq qisqa ixcham lavhalar nima deb ataladi?

A) hikoyat B) doston C) mumtoz hikoya D) afsona

2. Mumtoz hikoyaning birinchi belgisini aniqlang.

A) ibratliligi B) tasodifiyligi C) ilohiyligi D) tugalligi

3. Tugal mazmunga ega bo‘lish mumtoz hikoyaning nechanchi belgisi sanaladi?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

4. Mumtoz hikoyada she’riy parcha bo‘lishi shart emasligi uning nechanchi belgisi sanaladi?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Zahiriddin Muhammad Bobur

1. To‘zib erdi navkari Boburning,

Erib erdi jigari Boburning. Ushbu baytda qanday she’riy san’at qo‘llangan?

A) tarse’ B) jonlantirish C) istiora D) o‘xshatish

2. Boburning bizgacha yetib kelmagan asarlari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) “Chorgoh”, “Mubayyin ul-zakot” B) “Chorgoh”, “Harb ishi” C) “Harb ishi”, “Musiqa ilmi” D) “Chorgoh”, “Volidiya”

3. Boburning tarjima asari qaysi qatorda berilgan?

A) “Zafarnoma” B) “Volidiya” C) “Tuhfat ul-afkor ” D) “Fihi ma fihi”

4. “Aksar yalangoyoq yurar edim, yalangoyoq ko‘p yurganimdin oyoqlarim andoq bo‘lib edikim, tog‘ va tosh tafovut qilmas erdi”. Ushbu tarjimai hol muallifini aniqlang.

A) Ahmad Tanbal B) Bobur C) Yalangto‘shbiy D) Shayboniyxon

5. Boburning soliq ishlariga bag‘ishlab yozgan asarini aniqlang?

A) “Vaqfiya” B) “Muxtasar” C) “Mubayyin al-zakot” D) “Harb ishi”

6. 1526- yilning 12-dekabrda Bobur hayotida qanday voqea sodir bo‘ldi?

A) onasidan ayrildi B) zaharlandi C) Hindistonni qo‘lga kiritdi D) Samarqandni qo‘lga kiritdi

7. Xo‘ja Ahror Valiyning Bobur tomonidan she’riy yo’lda tarjima qilingan asari qanday nomlanadi?

A) “Volidiya” B) “Hiloliya” C) “Voqeanoma” D) “Hidoya”

6-DARS. UYG‘ONISH DAVRI O‘ZBEK ADABIYOTI (davomi). XONLIKLAR DAVRI O‘ZBEK ADABIYOTI. (263-314-betlar)

Reja:

1. Bobur lirikasi.

2.“Boburnoma”.

3. XVII asrdan XIX asrning birinchi yarmigacha bo‘lgan davrdagi adabiyot.

4. Turdi Farog‘iy.

5. Boborahim Mashrab.

6. Ma’naviy san’atlar.

Bobur lirikasi

1. Boburning nechta devoni bor?

A) 2 ta B) 3 ta C) 4 ta D) 1 ta

2. Boburning bizgacha yetib kelgan she’rlarining soni qancha?

A) 219 ta B) 300 dan ortiq C) 400 dan ortiq D) 360 ga yaqin

3. Boburning bizgacha nechta g‘azal va nechta ruboiysi yetib kelgan?

A) 119 ta g‘azal, 230 ta ruboiy B) 230 ta g‘azal, 109 ta ruboiy C) 231 ta g‘azal, 169 ta ruboiy D) 119 ta g‘azal, 231 ta ruboiy

4. Bobur qaysi janrlarda barakali ijod qilgan?

A) tuyuq, qit’a, muammo, muashshah B) muashshah, qit’a, ruboiy, fard C) tuyuq, qit’a, muammo, fard, masnaviy D) g‘azal, ruboiy, muashshah, tuyuq

5. “Sochining savdosi tushdi boshima boshtin yana,

Tiyra bo‘ldi ro‘zg‘orim ul qaro qoshtin yana” deb boshlanuvchi g‘azal muallifini aniqlang.

A) Lutfiy B) Navoiy C) Bobur D) Munis

6. “Vaqoye’” nomi bilan yuritilgan mashhur asar qaysi qatorda to’g’ri berilgan?

A) “Gulzor” B) “Humoyunnoma” C) “Badoye’-ul vaqoye’” D) “Boburnoma”

7. “Boburnoma” asarida qaysi shaharlar haqida ma’lumot berilgan?

A) Xuroson, Qobul, Qandahor, G‘azna, Hindiston B) Xorazm, Farg‘ona, Axsi, O‘sh C) Samarqand, Andijon, Farg‘ona, Dehli D) Dehli, Kalkutta, Qobul, G‘azna

8. “Bobur-fe’li sajiyasiga ko‘ra Sezarga qaraganda sevishga arzigulikdir” Ushbu tarif muallifini aniqlang.

A) Annet Bevirijxonim B) Eduard Xolding C) Pavel de Kurteyn D) Javohirla’l Neru

9. Bobur devonidan qancha ruboiy o‘rin olgan?

A) 175 ta B) 200 ta C) 231ta D) 185 ta

10. Bobur lirikasida qaysi janr yetakchi mavqega ega?

A) g‘azal, tuyuq B) ruboiy, qit’a C) g‘azal, ruboiy D) tuyuq, fard

11. Bobur so‘zning jilvasini, tovlanish xususiyatini juda yaxshi his etgan uning aynan ushbu xususiyat bo‘rtib turgan asarlaridan birini ko‘rsating.

A) “Yana” radifli g‘azali B) “Qoldimu” radifli g‘azali C) “Topmadim” radifli g‘azali D) A va B

12. Bobur ruboiylarining bosh fazilati nimada?

A) So‘zlarning tiniq, ifoda yorqinligi B) So‘zlar ommabop, manzaraga boy. C) Iztiroblar ifodalangan. D) Tilning soddaligida.

13. “ Tole’ yo‘qi jonimg‘a balolig‘ bo‘ldi,

Har ishniki ayladim, xatolig‘ bo‘ldi.

O‘z yerni qo‘yib, Hind sori yuzlandim,

Yo rab, netayin ne yuz qarolig‘ bo‘ldi.” Ushbu ruboiyda Boburning qanday holati ifodalangan?

A) “Hind sori ”borishni “xatolig‘”, “yuz qarolig‘” deb hisoblaydi. B) Hech bir yurt uning uchun o‘z yurti Turkistondek bo‘lolmaydi. C) Odamlar orasidagi munosabatlar haqida yozgan. D) A, B

14. Mashhur insonlardan qaysi biri ham Temurbekka, ham Chig‘atoyga qarindosh hisoblanadi?

A) Navoiy B) Lutfiy C) Husayn Boyqaro D) Bobur

15. Boburning jahon ovorasi bo‘lib yurishlariga nima sabab bo‘ladi?

A) Olloh B) taqdir C) mulozimlari D) yaqin do‘stlari

16. Bobur asarlaridagi yashil va ko‘klam ma’nolarini ifodalovchi so‘z qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) sabzu xurram B) lolarix C) maqdur D) archi

17. She’riyatda gul so‘zi yana qanday so‘z bilan yonma –yon qo‘llaniladi?

A) lab B) yuz C) soch D) dahan

18. Bobur asarlarida qo‘llangan yuz o‘girish ma’nosini bildiruvchi so‘z qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) rad B) nafy qilish C) arsu rixi rad D) ravon

19. Bobur asarlarida qo‘llangan qaysi so‘z sariq yuz ma’nosini ifodalaydi?

A) mustag‘roq B) gulgun C) rixi rad D) sard

20. Maqdur so‘zining lug‘aviy ma’nosini aniqlang.

A) imkon, kuch-qudrat B) sherik, suhbatdosh C) habib, yor D) zamon, koshona

21. Mumtoz adabiyotda yorning og‘zi qanday tasvirlanadi?

A) juda kichik ko‘rib bo‘lmas holatda B) g‘unchasifat C) bol tomuvchi buloq sifatida D) A va B

22. “Raftori-yu qaddig‘a ravonim sadqa

Bir boqishig‘a ikki jahonim sadqa” Ushbu she’riy baytda “sadqa” so‘zi qanday she’riy san’atni yuzaga keltirgan?

A) raviy B) qofiya C) radif D) husni ta’lil

23. Boburning “Xazon yaprog‘i yanglig‘ gul yuzing hajrida sarg‘ardim” deb boshlanuvchi g‘azalida qanday holat ifodalangan?

A) hijron B) armon C) visol oni D) visol sog‘inchi

24. Boburning “G‘urbatda ul oy hajri meni pir qilibtur” deb boshlanuvchi g‘azali necha baytdan iborat?

A) 5 bayt B) 6 bayt C) 8 bayt D) 10 bayt