Наргис косимова

Ijtimoiy moslashuv - bu qiyin hayotiy vaziyatda bo'lgan fuqaroni jamiyatda, uning hayot muhitida qabul qilingan xatti-harakatlar qoidalari va me'yorlariga moslashtirishga qaratilgan tadbirlar tizimi;
Abilitatsiya - bu nimadir qilish qobiliyatining dastlabki shakllanishi. Bu atama asosan rivojlanish nuqsoni bo'lgan yosh bolalarga nisbatan qo'llaniladi, reabilitatsiyadan farqli o'laroq - kasallik, shikastlanish va hokazolar natijasida yo'qolgan narsani qilish qobiliyatini qaytarish;
Stigma (yunoncha στíγma - "yorliq, tamg'a") - qoralash, tahqirlash. Stigmatizatsiyadan farqli o'laroq, tamg'alash ijtimoiy belgilarga murojaat qilishi mumkin. Shu ma'noda, stigmatizatsiya - bu ma'lum bir shaxs yoki odamlar guruhi bilan ba'zi bir sifatli (odatda salbiy) birlashma, garchi bu bog'liqlik yo'q yoki isbotlanmagan bo'lsa ham.
Stigma ko'plab stereotiplarning bir qismidir. E. Gofmanning fikriga ko'ra, ijtimoiy ma'noda stigmatizatsiya sharmandali ijtimoiy sifat va stereotip o'rtasidagi munosabat turini anglatadi - unga nisbatan kutilgan munosabat, bu huquqdan mahrum bo'lganligi sababli to'laqonli ijtimoiy hayotga qodir emasligini belgilaydi. Stigma kamsitishga, ya'ni guruhning huquqlarini cheklaydigan haqiqiy harakatlarga olib kelishi mumkin.⁷⁰
Reabilitatsiya - bu buzilgan yoki yo'qolgan tana funktsiyalarini maksimal darajada qoplash (yoki tiklash) hamda bemorlar, jarohat olganlar va nogironlarni ijtimoiy reabilitatsiya qilish (yoki moslashish) maqsadida amalga oshiriladigan tibbiy, ijtimoiy va davlat tadbirlarining kombinatsiyasi.
Reabilitatsiyaning asosiy turlarini ajratib ko'rsatish mumkin - bu tibbiyot, bu yo'qolgan funktsiyalarni tiklashga qaratilgan chora-tadbirlar majmui, davolash jarayoni bilan ajralmas holda; ta'lim - bu nogironlar tomonidan zarur bo'lgan umumiy ma'lumotni olish jarayonini, shuningdek, kerak bo'lsa, har xil turdagi mutaxassisliklar va boshqalarni o'z ichiga olgan va moddiy imtiyozlarni o'z ichiga olgan murakkab kompleks, ammo yordamning yagona mexanizmi bo'lgan , ular nogironlarni jamiyatga qo'shilishiga hissa qo'shmaydi va juda past turmush darajasini ta'minlaydi.
Eng muhimi, birinchi navbatda, ijtimoiy reabilitatsiya - bu fuqaro tomonidan yo'qolgan ijtimoiy aloqalarni va ijtimoiy maqomni tiklashga, nogironlikni yo'q qilishga yoki ehtimol to'liq qoplashga qaratilgan chora-tadbirlar tizimidir.⁷⁰
Bizning fikrimizcha, "integratsiya" va "ijtimoiy reabilitatsiya" tushunchalarining mazmuni asosan bir xil, shuning uchun integratsiya va reabilitatsiya to'g'risida bir xil narsa haqida gapirish mantiqan to'g'ri keladi. Reabilitatsiya mohiyati nafaqat sog'lig'ini tiklashda, balki nogironning sog'lig'i holatida ijtimoiy faoliyat uchun imkoniyatlarni tiklashga qaratilgan boladi.
Zamonaviy hozirgi jamiyatida nogironligi bolgan shaxslarning ijtimoiy integratsiyasi jarayoniga ta'sir qiluvchi omillar quyidagilardir: