Navoiy davlat konchilik va

Umumharbiy himoya majmuasi
Umumharbiy himoya majmuasi (OZK), yadro zaryadi portlashi natijasida 
paydo bo'lgan yorug'lik nurlanishidan, radioaktiv aerozollardan, zaharlovchi 
modda bug'lari va aerozollaridan hamda bakterial vosita aerozollaridan 
himoyalash uchun mo'ljallangan. Suyuq-tomchi holdagi zaharlovchi moddalardan 
qisqa muddat ichida himoya qiladi. Ushbu kostyum doimo kiyib yurishga 
mo'ljallangan. 
Umumharbiy himoya majmuasi, himoyalovchi ko'ylak,himoyalovchi ishton, 
kurtka, shim, podshlemnik va soyabonli pilotkadan iborat. 
Umumharbiy himoya majmuasiga yonishdan saqlaydigan modda shimdirilgan 
bo'ladi (20% li DG-P pasta), himoyalovchi ko'ylak va ishtonga esa maxsus 
kimyoviy moddalar shimdirilgan bo'ladi. Shimdirilgan modda material iplarini 
qoplab oladi, iplar orasi esa bo'sh qoladi, shu tufayli materialning havo 
o'tkazuvchanligi saqlanib qoladi. Zaharlovchi modda bug'lari zararlangan havo 
bilan mato orqali o'tayotganda yutilib neytrallanadi. 
Ushbu Umumharbiy himoya majmuasi yoz vaqtida tabeldagi etik paytavalari, 
belga taqiladigan kamar, shim kamarlari bilan, qish vaqtida esa odatdagi ichki issiq 
kiyim, ustidan esa shinel kiyiladi, bu vaqtda himoyalovchi ko'ylak va ishton 
kiyilmaydi. Suyuq-tomchi moddalar ta'sirini kamaytirish uchun kostyum ustidan 
umumharbiy himoya to'plami kiyiladi 
Fuqaro muhofazasi tizimida filtrlovchi vosita sifatida ZFO-58 kostyum 
qo'llaniladi. Ushbu kostyum ip gazlamadan tayyorlangan kombinezon, ichki kiyim, 
podshlemnik va ikki juft paytavadan iborat. ZFO-58 kostyumini shimdirish uchun 
sintetik yuvish vositalari asosida tayyorlangan OP-7 yoki OP-10, sovun-yog 
emulsiyasi ishlatiladi. Bir komplekt kostyumni shimdirish uchun ikki xil suyuqlik 
tayyorlash kerak bo'ladi: birinchi suyuqlik 2,5- l miqdorida tayyorlanadi, buning 
uchun 40- 50°S gacha isitilgan 2 litr suvda OP-7 yoki OP-10 moddalari eritiladi. 
So'ngra ikkinchi suyuqlik tayyorlanadi. Buning uchun 60-70°S gacha isitilgan 2 litr 
issiq suvda 200-300 g maydalangan kir sovun eritiladi va unga 0,5 g o`simlik yogi 
yoki mineral yog` qo'shiladi. Tayyor bo'lgan suyuqliklarga kostyum navbati bilan 
shimdiriladi va quritiladi. Maxsus himoya kostyumi - umumharbiy kompleksli 
himoya kostyumlari, formali kiyimlar, ip gazlamadan tayyorlangan kiyimlar va 
maxsus kiyimlar ustidan kiyib yurilganda kishi terisini yadro nurlanishidan 
himoyalaydi hamda ushbu kostyumlarni yonib ketishdan saqlaydi. Maxsus himoya 

---

kostyumi vaqti-vaqti bilan qo'llaniladigan himoya vositasi bo'lib hisoblanadi. 
Ushbu kostyumdan maskirovka vositasi sifatida ham foydalansa bo'ladi.
Agar kostyum zaharlovchi moddalarning suyuq tomchisidan zararlansa, unda 
bular degazatsiya qilinmasdan yo'qotib tashlanadi (erga ko'miladi). Maxsus himoya 
kostyumi yoruglik nurlanishining bevosita ta'siridan umumharbiy kompleksli 
himoya kostyumlarini, formali kiyimlarni va maxsus kiyimlarni to'sish 
xususiyatiga ega bo'lganligi tufayli ularni issiqlik natijasida yonib ketishdan 
saqlaydi. Yoruglik nurlanishi ta'siri natijasida maxsus himoya kostyumi 
parchalanib 
ko'mirga 
aylanadi 
va 
ishlatish 
uchun 
yaramay 
qoladi. 
Impreginirlangan formali kiyimlar va ich kiyimlar odamni zaharlovchi modda 
bug'lari va aerozollaridan himoya qilish uchun mo'ljallangan. Bundan tashqari, ular 
suyuq-tomchi holdagi zaharlovchi moddalarning ta'sirini kamaytirish xususiyatiga 
ega. Impreginirlangan kiyimlar va ich kiyimlar oddiy formali ip gazlamadan 
tayyorlangan kiyimlar bo'lib, kitel, shim, ich kiyimi, podshlemnik va paytavalardan 
iborat. Bularga maxsus kimyoviy moddalar shimdirilgan bo'ladi. Dushman 
tomonidan kimyoviy qurol ishlatish xavfi paydo bo'lib qolganda impregirlangan 
formali kiyimlar va ich kiyimlar odatdagi formali kiyimlar o'rniga beriladi. Bu 
kiyimlar zaharlovchi moddalarning suyuq tomchisidan to'liq himoya qilmaganligi 
sababli zaharlanish o`choqlarida ishlash zarur bo'lib qolganda yoki zararlangan 
narsalarga tegib ketish ehtimoli bo'lganda, bunday himoya vositalaridan 
foydalaniladi. 
Impregirlangan 
formali 
kiyimlar 
boshqa 
kostyum 
va 
kombinezonlarga qaraganda badan termoregulyatsiyasi buzilishini keltirib 
chiqarmaydi. Impregirlangan formali kiyimlar yuvilganda o'zining himoya 
xususiyatini qisman yo'qotadi, shuning uchun ular qaytadan maxsus moddalarga 
shimdirilishi kerak.