Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti “kimyo va uni o’qitish metodikasi” kafedrasi

1.2. Laboratoriya va amaliy mashg’ulotlarda AKTdan foydalanish.
Kimyo fani eksperimental aniq fanlar sirasida ekanligi uchun bilim va ko’nikmalar ko’proq laboratoriya mashg’ulotlarida mustahkamlanadi. Laboratoriya mashg’ulotlarini o’tkazish uchun ko’p hollarda zaharli va zararli, yonuvchan va portlovchi reaktivlar, murakkab jihozlarni ishlatish talab etiladi. Bevosita laboratoriya ishini bajarishga kirishishdan oldin uni kompyuter yordamida virtual holatda ko’rib chiqish . reaktivlarni tejashga, xavfsizlikni ta’minlashga, o’quv jarayonini samaradorligini oshirishga olib keladi. Shu sababdan hozirda ko’plab kimyoviy virtual laboratoriyalar ishlab chiqildi.
Jahon ta'lim axborot makonidagi zamonaviy davr. Ushbu jarayon zamonaviy texnik imkoniyatlarga mos bo'lishi va bolaning axborot jamiyatiga barkamol kirishiga hissa qo'shishi kerak bo'lgan o'quv texnologiyalarining tarkibiga tuzatishlar kiritilishi bilan bog'liq bo'lgan pedagogik nazariya va o'quv jarayonidagi sezilarli o'zgarishlar bilan birga keladi. Kompyuter texnologiyalari o'qitishning qo'shimcha ‘qo'shimchasi’ emas, balki uning samaradorligini sezilarli darajada oshiradigan yaxlit o'quv jarayonining ajralmas qismi bo'lishi kerak; jamiyat rivojlanishi inson faoliyatining barcha sohalariga kirib boradigan, jamiyatda axborot oqimlarining tarqalishini ta'minlaydigan unga kompyuter texnologiyalarining kuchli ta'siri bilan tavsiflanadi. global axborot makoni. Ushbu jarayonlarning ajralmas va muhim qismi ta'limni kompyuterlashtirishdir.
Hozirgi vaqtda axborot va axborot texnologiyalari sohasidan tashqarida mavjudlikni tasavvur qilish qiyin. Har xil turdagi axborotlarning tobora ko'payib borishi bizni uni qayta ishlashning yangi, ilg'or usullari va vositalarini joriy etishga majbur qilmoqda va zamonaviy hayot sharoitlari uni saqlash, uzatish va xavfsizligini ta'minlash yo'llariga tobora ko'proq talablarni kuchaytirmoqda. Ta'lim inson hayotining ajralmas qismi bo'lib, ayni paytda ushbu sohada yangi bilimlar manbai va ushbu bilimlarni qo'llash sohasi hisoblanadi.
Shunday qilib, o'quv jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan (AKT) foydalanish hisoblanadi tegishli muammo zamonaviy ta'lim. Bugungi kunda har qanday maktab intizomi bo'yicha o'qituvchi AKTdan foydalangan holda dars tayyorlash va o'tkazishi kerak. AKTdan foydalangan dars ko'rgazmali, rang-barang, ma'lumotli, interaktiv bo'lib, o'qituvchi va talabaning vaqtini tejaydi, talabaga o'z tezligida ishlashga imkon beradi, o'qituvchiga o'quvchi bilan har xil va individual ravishda ishlashga imkon beradi, o'quv natijalarini tezkor kuzatib borish va baholash imkoniyatini yaratadi.
Laboratoriya va amaliy mashg’ulotlarni o’tkazish, avvalo, o’quvchilarning shu fandan olgan nazariy bilimlarini mustahkamlashga xizmat qiladi, turli sifat va miqdoriy reaksiyalarning rang va miqdor o’zgarishi bilan borishi, cho’kma tushishi va gaz ajralishi bilan boradigan tajribalar ularda fanga katta qiziqish uyg’otishi tabiiy. Amaliy mashg’ulot va laboratoriya ishlarini o’tkazishda turli xil kimyoviy idishlar, kimyoviy moddalar mavjudligi va o’qituvchining ulardan oqilona foydalana olishi zaruriy shartlardandir. Laboratoriya mashg’ulotlarida kimyoviy tajribalarni bajarish, kimyo fanini muvaffaqiyatli o’rganishning eng zaruriy shartlaridan biri bo’lib, o’quvchilar ongida nazariy o’quv materialini mustahkamlash vazifasini qo’yadi. Eksperimentni kibernetik nuqtai nazardan tushunish birinchi marta V.M.Glushkovning tadqiqot ishlarida berilgan. O.K.Tixomirovning aytishicha ,,eksperiment’’ . bu ma’lum sharoitda ko’rsatilgan maqsad. L.L.Gurova eksperiment tushunchasini quyidagicha izohlaydi: ,,Eksperiment- bu uning ma’lum va noma’lum elementlari o’rtasidagi bog’liqlikni ochib beruvchi shartlarni izlash yo’li bilan nazariy savol-javob yoki amaliy o’zgarishlarni talab etishdan iborat fikrlash faoliyati obyektidir.’’ S.L.Rubinshteyn eksperimentga maqsad va sharoitlarning isboti sifatida qaraydi. D.I.Mendeleyev: ,,Eksperiment’’ tabiatni so’roq qilish san‘atidir‖ degan.