Nizomiy nomli toshkent daylat pedagogika universiteti o z- o zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy

15.2. Jismoniy tarbiya va sport sohasida menejment asoslari,
ularning tushunchalari
107

---

Eng avvalo ta’kidlash zarurki, O’zbekistonda sport menejmenti sohasida 
(davlat tilida) maxsus o’quv yoki uslubiy qo’llanmalar yaratilgan emas.
Professor T.T.YUnusovning o’quv qoTlanmasida qayd qilishicha, jismoniy 
tarbiya va sport sohasidagi menejment faoliyatlari asosan chet mamlakatlarda kup 
uchraydi va ularni o’rganish, tahlil qilish hamda mamlakatimiz sharoitiga moslab 
qoTlash zaruriyati mavjuddir.
SHunga ko’ra jismoniy tarbiya va sportda menejmentning quyidagi asoslarini 
bilish lozim bo’ladi.
1. Menejer (rahbar) asosiy maqsadlarni anikdaydi va har bir sohadagi 
guruxdarda ish sifatlarini belgilaydi, maqsadlarga erishish yoTlarini ishlab chiqadi, 
o’z hamkorlari va faoliyatda zarur bo’lgan kishilar oldiga vazifalar qo’yadi. 
Tadqiqotchilarning fikriga ko’ra (Sa^kov V.M. va boshqalar) menejerlarda 
quyidagi sifatlar bulishi zarur:
aklning amaliyligi - o’z bilimlarini amalda qoTlash; muomalani bilish 
- 
odamlarga ochiq munosabatda bo’lish, yaxshi suhbatdosh bo’la olish; aklning 
chuqurligi - voqealarning chuqur mohiyatini anglay olish, sabab va oqibatlarni 
ko’ra olish va asosiysini tanlay olish; 
tashabbuskorlik 
faollik
qatbiylik o’zini tuta bilash 
sinchkovlik ishchanlik 
tartiblilik 
mustakillik
- ijodiy fazilatlarni ko’rsatish, fikr va takliflarni oldinga surish va boshqalar;
- tezkorlik bilan isholibborish, amaliy masalalarni echishda katbiylik;
- irodani ishga solish, ishni oxi-riga etkazish;
- o’zining his-tuyg’ularini nazorat qila olish, murakkab vaziyatlarda o’z tartib- 
harakatini saqlay olish;
- ko’ra bilish, ko’rgan narsalarni yodda saklay olish:
- chidamlilik, og’ir ishlarni olib bora olish, uzoq vaqtda charchamaslik;
- o’zini zaruriy rejimga kura buysundira olish, uz faoliyatini re-jalashtirish;
- o’ziga javobgarlikni olish, ma-salani mustaqil hal kila bilish.
2.Menejment maqsadga erishish uchun faoliyatlarining turlarini tashkil etadi 
va qarorlar qabul qiladi, munosabatlarni tashkil kiladi. Umumiy boshqarishni 
guruhlarga ajratgan holda amalga oshiradi va unda ishtirok etuvchilarni tanlab 
oladi.
3. Menejer turli sohalardagi mas’ul xodimlaridan jamoa (komanda) tuzadi va 
motivlash va kommunika^iyalashni ximsya qiladi.
4. Menejerlarning eng muhim va bosh faoliyati oTchash (izmerenie) 
hisoblanadi.
Bunda u har bir soha va mas’ul xodimning yagona aniq oTchamdarini 
aniqlaydi, ya’ni qilynadigan mehnat va uning natijalarida aniq ko’rsatkichlar 
boTishiga ko’maklashadi. Natijalarni o’rganib, tahlil etadi va ular haqida o’z
108

---

rahbarlariga ma’lumot beradi.
5. 
Menejment xizmatchilarining professional jihatdan o’sishi va takomidiga 
ta’sir etadi. Barcha faoliyatlarni yuritish va xodimlarning mehnatdagi hayotini 
rivojlantirishda 
menejerlik 
ishlari 
katta 
ahamiyatga
egadir.