Nókis – 2023 Ósimlikler sistematikasi analizi hám latinsha (nomenklatura) atlarin oqıw qaǵiydalari

Identiv oqıw maqsetleri: Urticaceae (Gezendelıler) tuqımlas túrleri nomeklaturasın analız ete aladı.
2. Urticaceae (Gezendelıler) tuqımlas wákillerin morfologik hám biologik qásiyetlerin biledi.
Kerekli úskene hám materiallar : ósimlikler anıqlaǵishi, gerbariylar, súwretler, lupa, slaydlar.


Qabila. Gazandanamolar (Urticales) — Крапивные
Oila. G azandadoshlar (U rticaceae Juss.) — Крапивные
Turkum. Gazanda (Urtica L.) — Крапива
Turkum. Bemeriya (Boehmeria Jacq.) — Бемерия
Turkum. Pariyetariya (Parietaria L.) — Постенница
Gezendelıler tuqımlası (Urticaceae) - ot, kemnen-kem putalar yamasa keri yamasa alternativ japıraqları bolǵan kishi terekler; tez-tez bıraq mudamı emes stipules menen. Sistolitlar hám uzın qáddi-qáwmet talshıqları menen hárakterlenedi. Urticeae tuqımlasınıń túkleri bar. Gúlleri ádetde qos belgili, mayda, ápiwayı kózge taslanmaytuǵın perianth 4-5 erkin yamasa birlestirilgen betlerden ibarat. Tóbeler sıyaqlı kóplegen stamens bar, olar olarǵa qarsı. Joqarı máyekdon, 1-lokulyar, 1 bazal ortotropik máyekdonga iye. 2 integument, 1-ústin (100-súwret). Mıywesi ǵoza, kóbinese júdá kishi yamasa dukkakli. Endospermli urıwlar. Simoza topgullaridagi guller. 40 qa jaqın gruppa hám 600 tur, tiykarınan tropik hám tawlıq ızǵar subtropik ormanlarda, bir neshe túrleri mo''tadil mámleketlerde.
Qichitqi o'ti (Urtica) gruppaınan 30 -35 túrdıń barlıǵında túkleri bar, eń ataqlı qıshıtqı óti (Urtica dioica), tamır paqaları járdeminde tez tarqalatuǵın bálent boylı, kóp jıllıq ósimlik. Qos belgili qıshıtqı óti ádetiy nitrofil bolıp tabıladı. Sol sebepli ol topıraqta kóp muǵdarda azot bolǵan júdá ızǵar jasaw jaylarında aǵıl-tegil ósedi: turar -jaylar qasında, sharba ótiw jaylarında, sonıń menen birge, jer astı suw shıǵıs orınlarda.
Ó simliktiń tarqalıwı. Ósimlik Ózbekstanda keń tarqalǵan. Saya jerlerde, tawlarda, dár`ya boylarındaǵı putalar arasında ósedi.
Úlken maydanları taslandıq hám xalıq jasaytuǵın jerlerde, jol átiraplarında ushırasadı.