No`kis 1-Lektsiya. Etika pani predmeti ham jamiyet turmisindagi ahmiyeti

4. Oy juwmagi har qiyli tiykarda klassifikatsiyalawga boladi.
1). Metodolagiyaliq belgisi boyinsha ,yagniy logikaliq izbe-izlikti basshiliqqa aliwdin` bagdari boyinsha oy juwmagi tomendegi turlerge bolinedi.
a) Deduktivlik oy juwmagi –uliwmaliq bilimnen dara bilimge otiw natiyjesinde alingan oy juwmagi bolip tabiladi.
b) Induktivlik oy juwmagi –jekelik bilimnen uliwmaliq bilimge otiw natiyjesinde alingan oy juwmagi bolip tabiladi.
s) Analogiyaliq oy juwmagi-dara bilimnen dara bilimge otiw natiyjesinde alingan oy juwmagi bolip tabiladi.
2). Logikaliq belgisi boyinsha ,yamasa logikaliq izbe-izlikti basshiliqqa aliwdin qatanligin esapqa aliw darejesi boyinsha oy juwmagin ulken eki turge boliwge boladi.
a).Demonstrativlik yamasa zarurlik logikaliq baylanisli boyinsha oy juwmagi ,basqasha aytqanda ,oy juwmaginin` bul turinde tiykardan juwmaqqa otiw zarurlik xarakterge iye boladi.
b).Itimalliliq oy juwmagi yamasa demonstrativlik emes oy juwmagi.Bunday oy juwmaginda tiykardan juwmaqqa otiw zarurlik qasiyetke iye emes xarakterde bolip ,shinliqqa uqsasliq belgisi menen ayrilip turadi.Ayrim jagdaylarda bulardi shinliqqa jaqin oy juwmagi dep te ataydi.Bunday oy juwmaginda logikaliq otiw ,yagniy tiykarlardan juwmaqtin` aliniwi itimalliliqqa bagdarlangan halda orinlanadi.oy juwmagin birinshi belgisi boyinsha qaraymiz.
Deduktivlik oy juwmagi –(deduktsiya termini latin tilinen alinip ,keltirip shigariw degendi anlatadi.)dep uliwma bilimnen dara bilimge otiw xarakteri logikaliq zarurlikke iye bolgan oy juwmagina aytamiz.Yagniy tiykarlar menen juwmaqtin` arasindagi baylanis formal logikaliq nizamlardi beredi,sol sebepli tiykarlar shinliqqa iye boladi.deduktivlik oy juwmagi har qiyli boliwi mumkin ,Olardin har qiyli boliwi tiykar retinde qanday kriteriydin (olsheminin` )aliniwinan garezli .deduktivlik oy juwmagin eki tiykar boyinsha turlerge boliwge boladi.
1). Berilgen pikirlerden juwmaqtin aliniwi ,pikirler arasindagi logikaliq baylanistin` xarakteri boyinsha deduktivlik oy juwmagin shartli oy juwmagi ,shartli keskin oy juwmagi ,boliwshi keskin oy juwmagi ,shartli boliwshi oy juwmagi turlerine boliwge boladi.