No`kis 1-Lektsiya. Etika pani predmeti ham jamiyet turmisindagi ahmiyeti

Shartli oy juwmagi - dep tiykari ham juwmagi shartli pikirler bolgan oy juwmagina aytamiz.Logikaliq otiw izbe-izliginin` natiyjesi tiykardin` natiyjesi boladi degen qagiydaga boysinadi.
Shartli keskin oy juwmagi -dep tiykarlardin` birewi shartli pikir,al basqa tiykaralr menen juwmaq –keskin pikirler bolgan oy juwmagina aytamiz.Bunday oy juwmaginda ekinshi tiykar shartli pikirdin` tiykari yamasa natiyjesi menen saykes boliwi mumkin.yamasa bul shartli pikir tiykardin` yaki natiyjenin` biykarlaniwi menen saykes boliw mumkin.Juwmaq ta shartli pikirdin` tiykari yamasa natiyjesi menen ,yamasa shartli pikirdegi tiykar yamasa natiyjenin` biykarlaniw natiyjesi menen saykeslikke iye boliw mumkin Shartli kategoriyaliq oy juwmaginin` eki duris modusin adette bolip korsetedi.Birinshisi maqullawshi modus dep atalip ,onda keskin otkerme tiykardin` shinligin ,al juwmaq bolsa natiyjenin` shinligin tastiyiqlaydi.Ekinshisi biykarlawshi modus bolip,onda keskin otkerme natiyjenin shinligin ,al juwmaq tiykardin shinligin biykarlaydi.
Boliwshi keskin oy juwmagi.-dep tiykarlarinan birewi boliwshi pikir ,al ekinshisi ham juwmaq keskin bolgan pikirlerden turatugin oy juwmagina aytamiz.Bunda ekinshi tiykar boliwshi pikirdin agzalarinin` birewinin` biykarlaniwin menen yamasa sol pikirdin agzalarinin birewinin` biykarlaniwi menen saykes boliwi mumkin.Juwmaq ta boliwshi pikirdin agzalarinin biri menen yamasa onin biykarlaniwi menen saykeslikke iye boladi.
Boliwshi keskin oy juwmaginin maqullay –biykarlawshi ham biykarlay-maqullawshi siyakli eki modusin bolip korsetiwge boladi.
Maqullay –biykarlawshi modusta kishi tiykar ,yagniy keskin pikir dizyunktlardin birewin maqullasa,al juwmaq dizyunktlardin basqasin biykarlaydi,
Biykarlay-maqullawshi modusta kishi tiykar dizyunktlardin birewin biykarlaydi,al juwmaq dizyunktin qalganin maqullaydi.
Shartli boliwshi oy juwmagi-dep tiykarlardin biri shartli ,al basqasi boliwshi pikir bolgan oy juwmagina aytamiz.
Bunday oy juwmagina lemmatikaliq (tikkeley manisi boljaw degendi anlatadi.)oy juwmagi dep te ataladi.Boliwshi pikir eki ,ush ham onnan da kop alternativalarga iye boliwina baylanisli lemmatikaliq oy juwmagi dilemma (eki alternativa),trilemma (ush alternativa) ham t.b. bolinedi.
Deduktivlik oy juwmagin pikirlerdin ishki strukturasina tiykarlangan halda (yagniy keskin pikirlerdin deduktivlik yuwmagi tiykarlardin saninan garezliligi boyinsha ) ekige bolemiz.Birinshi turi tikkeley oy juwmagi dep ataladi,onda juwmaq bir tiykardan oy juwmagi alinadi (keskin pikir uliwma maqullawshi ,uliwma biykarlawshi ,dara maqullawshi, dara biykarlawshi atributivlik pikir boliwi mumkin.)Sol sebepli tikkeley oy juwmagi tiykardi ozgertiwdi talap etedi,al jana bilim (tiykardi ozgertiw natiyjesinde alingan ),yagniy juwmaq oy juwmagi bolip tabiladi.Tikkeley oy juwmagina keskin pikirdi ozgertiw ,aylandiriw ,predikatqa qarsi qoyiw , logikaliq kvadrat boyinsha oy juwmagi kiredi.Keskin pikirdi ozgertiwde sol pikirdin sapasin ozgertiw predikatti ogan qarsi bolgan terminge almastiriw menen birdey waqitta alip bariladi.