Noorganik kimyo kafedrasi noorganikkimyo

 
 
2- tajriba. Elektrolit va elektrolitmas eritmalarning osmotik 
bosimi 
1 – tajribada ko’rsatilgan usul bo’yicha 0,1 molyarli shakar eritmasi va shunday 
kontsentratsiyali osh tuzi eritmasi osmotik bosimi o’lchanadi. Olingan ma‘lumotlarni 1 va 2 
formula ma‘lumotlariga solishtirib quyidagi jadvalga yoziladi. 
 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Osmos nima? 
2. Qanday bosimga osmotik bosim deyiladi? 
3. Osmotik bosimni aniqlashning qaysi uslublari Sizga ma‘lum?
4. O’simlik va hayvon organizmlari hayot faoliyatida osmotik bosim
qanday ahamiyatga ega? 
5. Qanday eritmalar izotonik eritmalar deyiladi? 
6. Plazmoliz nima va u qanday vujudga keladi?
7-LABORATORIYA ISHI:
Elektrolitik dissotsiatsiya. pH vodorod ko’rsatkich. Indikatorlar. Bufer eritmalar. Bufer 
eritmalarda pH ni hisoblash. Berilgan eritmadagi pHni vizual-kolorimetrik usulda 
aniqlash. 
Ishning 
maqsadi:Elektrolit 
va noelektrolit moddalarning elektr o’tkazuvchanligini 
aniqlash,elektrolitik dissosiyalanishni o’rganish,elektrolit eritmalarda kimyoviy muvozanatni 
siljishini tajribada kuzatib o’rganish.

---

33 
Kerakli reaktiv va asboblar: NaOH, NH
4
OH ning 0,1 n li eritmasi, CH
3
COOH, NaNO
3
, HCl, 
H
2
SO
4
,rux bo’lakchasi,distillangan suv; 150-200ml sig’imli stakan,elektrodlar,elektr toki 
o’tkazuvchi asbob. 
 Ishning borishi: Elektrolit eritmalarining elektr o’tkazuvchanligi. 
150-200 ml sigimli stakanga distrlangan suv quyib, ikkita elektrod tushiring va ularga ketma-ket 
qilib lampochka ulang. Asbobni elektr manbaiga ulang. Lampochka yonadimi? Asbobni elektr 
manbaidan uzib, elektrodlarni distrlangan suv bilan yaxshilab yuvib tashlang. Stakanga shakarli 
eritma qo’ying va uning elektr o’tkazuvchanligini tekshiring. Shu tajribalarni navbatma-navbat 
sulfat kislota, uyuvchi natriy, sirka kislotasi, ammoniy gidrooksidning 0,1n li eritmalari bilan 
o’tkazing. Eritmalarning elekt ro’tkazuvchanligi to’grisidagi xulosalarni va dissotsialanish 
tenglamalarini yozing.