Noorganik kimyo kafedrasi noorganikkimyo

2.Universal indikator yordamida eritmaning taxminiy pH ni aniqlash 
Universal indikator - bu turli o‘zgarish intervallariga ega bo‘lgan indikatorlar aralashmasidir. 
Universal indikator bilan shimdirilgan qogozga universal indikatorli qogoz deyiladi. 
Ishning bajarilishi: 
O‘qituvchidan pH aniqlanishi kerak bo‘lgan eritma oling. Shisha tayoqcha bilan 2 tomchi 
eritmani universal indikatori daftari qog‘oziga tomizing. Uning rangi o‘zgaradi. Bu rangni
universal indikatori daftari ichida yozilgan pH qiymatlari shkalasi bilan solishtiring. Rang 
qanday pH qiymatiga muvofiq kelishini ko‘rsating. Eritma pH ini aniqlashning bu usuli 
taxminiy ekanligini unutmang. 

---

38 
Nazorat savollari: 
1.Indikatorlar nima? 
2.pH ko’rsatkich deganda nimani tushunasiz? 
3.Suvning ion ko’paytmasi qanchaga teng? 
8-LABORATORIYA ISHI 
Tuzlar gidrolizi. Gidrolizga uchraydigan tuz eritmalaridagi muhit reaksiyalari. 
Gidroliz darajasiga temperaturaning ta’siri. 
 1. Alyuminiy atsetatning gidrolizi.(Gidroliz natijasida asosli va nordon tuzlarning hosil
bo‘lishi.) 
Ishning maqsadi: Tuzlar gidrolizi haqida tushunchaga ega bo’lish,gidrolizning bosqichlarini 
o’rganish. 
Kerakli reaktiv va asboblar: AlCl
3
eritmasi, CH
3
COONa eritmasi, Na
2
SO
4
kristallari,KCl,Na
2
CO
3
,NH
4
CO
3
; Shtativ,mikroshpatel,suv hammomi,qizdirish 
asbobi,pipetka,kimyoviy stakanlar,probirkalar va probirkalar shtativi,shisha tayoqcha,indikator 
qog’ozi,lakmus. 
Ishning mazmuni: Probirkaga 7-8 tomchi alyuminiy xlorid eritmasidan va shuncha hajm 
natriy atsetat eritmasidan quying. Probirkani shtativga o‘rnating va uni qaynaguncha qizdirilgan 
suv hammomiga tushiring. Asosli Al(OH)2 CH3 COO tuzi cho‘kmasi tushishini qayd qiling. 
Alyuminiy atsetat tuzining hosil bo‘lishining molekulyar reaksiyasini va uning gidrolizining 
ionli tenglamasini yozing. Hosil bo‘lgan asosli cho‘kma gidrolizning qaysi bosqichining 
mahsuloti bo‘la oladi? Qaysi tuzlarning gidrolizi natijagida asosli tuzlar hosil bo‘ladi?