«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

15 
bo'lmay, balki u o'z nomi bilan Hazrati Insondir. Shuning uchun iqtisodiy va 

ijtimoiy geografiyada inson tabiati, biogeografiyasi, yashash tarzi, urf-odati kabi

sof ijtimoiy masalalarning hududiy jihatlari ham o'rganilishi lozim. 
Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishda, fan-texnika taraqqiyoti va
boshqalarda inson omili, uning talab va ehtiyoji, dunyoqarashi muhim o'rin tutadi. 
Shu nuqtai nazardan, demosentrik tamoyil ishlab chiqarishni hududiy tashkil
etishda e'tiborga olinishi bilan bir qatorda, insonning o'zi ham o'rganilishi 
ahamiyatdan xoli emas. Chunonchi, uning dam olishi, davolanishga o'xshash
bevosita ishlab chiqarish jarayonidan tashqarida yotgan va kishi yashashi, tafakkuri 
bilan bog'liq barcha masalalar sotsiologiya, etnologiya, psixologiya fanlari
qirrasida tadqiq etilishi kerak. 
Shunday qilib, hududiylik, komplekslilik, tarixiylik, ekologik hamda
demosentrik yondashuvlar iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning birligini 
ta'minlaydi. Shu bilan birga, bu asosiy prinsiplar alohida-alohida emas, balki
birgalikda kuchli, ta'sirchan bo'ladi. Ular ushbu fanni ijimoiylashtirish, 
siyosiylashtirish, iqtisodiylashtirish va mahalliylashtirish kabi yo'nalishlar
yordamida amaliyotga tatbiq etilsa, u yanada samaraliroq natijalar beradi. 
Geografiya fanining yana bir ajoyib va betakror imtiyozi bor. Bu ham bo'lsa,
uning integratsion salohiyatining kuchliligidir. Qamrovi keng bo'lgan geografiya 
juda ko'p fanlar bilan «qo'shnichilik» qiladi va tutash mavqega ega. Ular jumlasiga
tarix, biologiya, geologiya, sotsiologiya, demografiya, iqtisodiyot, ekologiya 
psixologiya huquqshunoslik, shaharsozlik, tibbiyot va boshqalar kiradi.
Demak, geografiya bu fanlar bilan aloqada va uning kuchi ham ana shunda. 
Boshqacha qilib aytganda, geograflar uchun turli fanlar qirrasiga yangi-yangi
yo'nalishlar va yutuqlarga erishish imkoniyati mavjud. Chunki geografiya fani 
barcha fanlar tiziinida qulay «geografik o'ringa» ega, u markazda (maxrajda) va
shuning uchun qolgan fanlar istasa-istamasa geografiyaga to‘qnashadi. 

---

---