«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

486 


ikkinchisi – muhim makroiqtisodiyot tarmog‘i hisoblanishi) 

iqtisodiy geografik makon shakllanishining negizi hisoblanadi. Qolaversa,
transportsiz iqtisodiy geografiya fanining o‘zi ham bo‘lmaydi.
Transportni quyidagi kabi 


joylashuvi,


holati va xususiyatlari,


yuk tashishi va boshqa ko‘plab xossalariga ko‘ra, klassifikatsiya qilish 

mumkin (7-jadval).

7-jadval 


Transportning tarkibiy tuzilishi 

TRANSPORT KLASSIFIKATSIYASI 

I. Turlariga ko‘ra 
Quruqlik 
temiryo‘l
avtomobil 
quvur
Suv

dengiz
ichki suv 

Havo
xalqaro

mahalliy

II. Vazifasiga ko‘ra 
Umumiy foydalanishdagi (jamoat transporti) 
Umumiy bo‘lmagan foydalanishdagi
Shaxsiy foydalanishdagi 


III. Ish bajarish 
Yo‘lovchi tashuvchi 

---

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

487 


xususiyatiga ko‘ra 
Yuk tashuvchi

Manba:
Jadval internet ma‘lumotlari asosida mualliflar tomonidan shakllantirilgan 
Transportsiz ishlab chiqarishni ham, hozirgi davrni ham tasavvur qilish 

mushkul ekan, uning tarkibiga oid hisoblashlar, hisob-kitoblarni bilish muhimdir.

V.1. Transport tarmoqlari bo‟yicha

yuk tashish aylanmasini (грузооборот) hisoblash
Yuk aylanmasi – har qanday transport turida yuk tashish masofasiga (D) 
umumiy tashilgan mahsulot (L) bilan ifodalanuvchi birlik hisoblanadi va quyidagi
formula bilan ifodalanadi: 


L

↑↓