«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

288 
Shu o‗rinda eslatib o‗tish lozimki, sotsial geografiya bo‗yicha olimlar 

tomonidan olib borilgan tadqiqotlarni M.Nazarov va Z.Tojiyevalar quyidagi to‗rt

guruhga ajratgan: 
1. ―Sotsial geografiya

mavjud emas
, ammo geografiyada ijtimoiy jihatlarning 
borligi shubhasizdir‖, degan fikr tarafdorlari. Ushbu yo‗nalishga mansub mualliflar
sotsial geografiya mustaqil mavjud emasligini yoqlaydilar. Ular jumlasiga 
E.B.Alayev,
S.A.Kovalyov, 
N.Y.Kovalskaya,
G.M.Lappo, 
S.B.Lavrov,
G.V.Sdasyuk, Y.G.Saushkin, A.A.Tkachenko kabilarni kiritish mumkin. Ushbu 
olimlar yaratgan bir qator asarlarda sotsial va iqtisodiy jihatlar bo‗linmasligi va
qat‘iy bo‗lishga urinishlar natijasiz bo‗lishi ta‘kidlanadi.
2. ―Sotsial geografiya – mustaqil fan bo‗lib, geografiya fanlari tarkibida eng

quyi pog„onada
joylashgan. Ko‗p hollarda uni aholi geografiyasining tarkibiy 
qismi sifatida ko‗rish mumkin‖, degan fikr mualliflari. Mazkur yo‗nalishga
mansub fikrlarga ko‗ra, sotsial geografiya mustaqil bo‗lib, geografiyaning quyi 
ierarxik pog‗onasida, aholi geogra-fiyasi tarkibiga kiradi. (Anoxin A.A.,
Kostyayev A.I., Dolinin A.A). Jumladan, A.A.Dolinin sotsial geografiyani aholi 
geografiyasining o‗ziga xos bo‗g‗ini sifatida talqin qiladi. Uning fikricha, sotsial
geografiya odamlarning hududiy birikmalarini ijtimoiy rivojlanish darajalarini 
aniqlashda mujassamlashgan.
A.A.Anoxin va A.I.Kostyayevlar esa sotsial geografiya turli taksonomik 
toifadagi rayonlarning ijtimoiy hayotini hududiy tashkil etilishini o‗rganuvchi fan
sifatida shakllandi, deb hisoblaydilar. Sotsial geografiyani aholi geografiyasi 
doirasidan ancha keng ma‘noda tushunishlariga qaramay, yuqoridagi mualliflar,
baribir aholi geografiyasi asoslaridan kelib chiqadilar. 
3. Sotsial geografiya – mustaqil fan bo‗lib, geografiya fanlari tarkibida