«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

498 

---

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

499 


VII.1. Siyosiy karta orqali o‟qitishning innovatsion texnologiyasi 
Geografik bilimlarning shakllanishi va amaliy jihatdan tadbiq etilishi, 

bevosita karta (xarita) bilan amalga oshadi. Shu bois, bejizga iqtisodiy

geografiyaning otasi N.N.Baranskiy ―Karta – geografiyaning alfa va omegasi‖, deb 
ta‘kidlamagan. Xaritada voqea-hodisalar, obyekt va tuzilmalar o‘z ifodasini topgan
bo‘lib, ularni o‘rganish orqali olingan bilimlar mustahkamlanib, jarayonlarning qay 
yo‘sinda vujudga kelishi namoyon bo‘ladi.
Geografiyadan tashqari geosiyosat, tarix, statistika, etnografiya, geologiya, 

botanika, zoologiya kabi sohalarda ham kartani bilish muhim hisoblanadi. Chunki

voqea-hodisaning qaysi hududda amalga oshayotganligini anglash mohiyatni 
yanada oydinlashuviga ko‘mak beradi. Shu jumladan, geografik bilimlarni
o‘quvchilar ongida shakllantirishda karta fundamental omil hisoblanadi. Ayniqsa, 
yod olish qiyinroq bo‘lgan ma‘lumotlarni metodik tarzda karta orqali yetkazib
berish samarali va juda qulay hisobladi. 
Kartadagi obyekt, voqea-hodisalarni o‘rganib ham geografik bilimlarni 

shakllantirish mumkin, lekin kartani bilgan holda, boshqa ma‘lumotlarni u orqali

eslab qolish yanada yaxshi samara beradi. Bu uchun, masalan, siyosiy kartadan 
foydalanish mumkin
12
. Siyosiy kartadagi davlatlarning joylashuv o‘rniga qarab, 

darslik va boshqa manbalardagi ma‘lumotlarni tahlillash mumkin.

№

_

187.


Jahondagi suv qalqish energiyasi zaxiralari bilan yaxshi 


ta‘minlangan davlatlarni toping

13

.


Yechish.
Bunda, javob sifatida Rossiya, Kanada, AQSH, Argentina, 
Avstraliya, Xitoy, Fransiya va Buyuk Britaniya davlatlari berilgan bo‘lib, ayniqsa,
test topshiriqlarida ularning atiga bittasini adashtirish ham noxush holatlarni 
12
Iqtisodiy va ijtimoiy geografik mavzudagi ma‘lumotlarni olish uchun siyosiy karta qulay.

13
Qayumov A., Safarov I., Tillaboyeva M. Jahon iqtisodiy – ijtimoiy geografiyasi: Umumiy o‘rta ta‘lim 

maktablarining 9-sinfi uchun darslik. –T.; ―O‘zbekiston‖, 2014. [24-b.]

---

---