Nosirjon Uluqov

Amaliy mashg‘ulotlar
------------------------------------------------


Tilning ijtimoiy tabiati. Til – ijtimoiy hodisa. Tilning vazifalari
(1-amaliy mashg‘ulot)
Reja

1. 
   Tilning ijtimoiy tabiati va vazifalari.
   
2. 
   Til va jamiyat.
   
3. 
   Til – ijtimoiy hodisa.
   
4. 
   Sotsiolinvistika va u o‘rganadigan masalalar.
   

Nazorat uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   Aloqa vositalari deganda nimalarni tushunasiz?
   
2. 
   Kishilar o`zaro fikrlashuv jarayonida qanday aloqa vositalaridan foydalanadilar?
   
3. 
   Asosiy aloqa vositalariga nimalar kiradi?
   
4. 
   Yordamchi aloqa vositalarini izohlang.
   
5. 
   Til va jamiyat o`rtasida qanday bog`liqlik bor?
   
6. 
   Nima uchun til jamiyatdagina shakllanadi?
   
7. 
   Ijtimoiy hodisa deganda nimani tushunasiz?
   
8. 
   Til nima uchun ijtimoiy hodisa hisoblanadi?
   
9. 
   Til ijtimoiy hodisa sifatida boshqa hodisalardan qanday farqqa ega?
   
10. 
    Insoniyat tarixiy takomilida tilning o`rni qanday?
    
11. 
    Sosiolinvistika qanday soha? U qanday masalalarni o‘rganadi?
    
12. 
    Til qanday vazifalarni bajaradi?
    
13. 
    Til nima uchun eng muhim aloqa vositasi sanaladi?
    

1-mashq. Quyidagi til, ona tili haqidagi hikmatli so‘z-larni o‘qing. Ular asosida tilning ijtimoiy hodisa sifatidagi xususiyatlarini izohlang.
Inson tabiati, fe’l-atvori go‘dakligidan shakllanar ekan, milliy dunyoqarash ham bola vujudiga ona suti bilan kiradi. Mana shunga alohida e’tibor berishingizni iltimos qilmoqchiman: tabiiyki, ona allasi faqat chaqaloqning orom olishi uchungina aytilmaydi, balki uning vositasida bolaning ko‘ngil dunyosiga milliy ruh kiradi. Ona tilidagi mehr-u muhabbat, nasliy tuyg‘ular va orzular go‘dakning jusm-u jonida ildiz qoldiradi.

*******
Ma’lumki, o‘zlikni anglash, milliy ong va tafakkurning ifodasi, avlodlar o‘rtasidagi ruhiy-ma’naviy bog‘liqlik til orqali namoyon bo‘ladi. Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga, avvalo, ona allasi, ona tilining betakror jozibasi bilan singadi. Ona tili – bu millatning ruhidir.

*******
Ona tiliga muhabbat, uning beqiyos boyligi va buyukligini anglash tuyg‘usi ham bizning ong-u shuurimiz, yuragimizga, avvalo, Navoiy asarlari bilan kirib keladi.