Nuraliyeva Xafiza Otayevna, Qodirova Dildora Ergashevna, Fayzullayeva Zamira Raxmatovna
Download 1.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Гигиена қўлланма лотин7 май 18 йил
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2. Sintilyasion usul.
- 3. Kalorimetriya usuli.
- Kimyoviy usullar
- Fotografiya usul
- Biologik usul.
|
Fizikaviy usullari
139 1. Ionizatsiya usuli. Bu usul Geyger-Myuller hisoblagichini to‗ldiradigan gazning ionizatsiyalanish samarasini qayd qilinishiga asoslangan. Ionlanish natijasida hisoblagichni darajalanishi yoki ular zaryadlari potensialining kamayishiga olib keladi. Hisoblagichga priborni pasportida ko‗rsatilgan muayyan ish kuchlanish berilganda hisoblagichni darajalanishidan kelib chiqadi. Geyger-Myuller hisoblagichi yordamida beta-zarrachalari, gamma-kvant, shuningdek rentgen nurlari qayd qilinadi qattiq turdagi nurlarni dozimetriya va dozimetriyasi. 2. Sintilyasion usul. Ba‘zi bir moddalar (rux sulfid, stilben, antratsit) ionizatsion nurlanishi ta‘siri ostida yorug‗lik va sintilyasion portlash hosil qilishiga asoslangan. Sintilyasiya intensivligi ionlovchi nur instensivligiga proporsional bo‗ladi, buni FEU ushlab olib va hisoblash uskunasiga qayd qilinadigan elektr tokiga aylanadi. Bu usul har xil nurlanishlarni aniqlashda ishlatiladi. 3. Kalorimetriya usuli. Bu usul nurlanish energiyasining kalorimetik tanasida yutilib unda issiqlik energiyasiga aylanishiga asoslangan. Alfa nurlarini kalorimetrik usulda o‗lchash osonroq. Chunki ular kalorimetr tanasiga to‗liq yutiladi. Ko‗proq dozimetriyada qo‗llaniladi. Kimyoviy usullar. Kimyoviy usul. Bu usul yordamida ionizatsion nurni moddalarga ta‘sir qildirib kimyoviy o‗zgarishi aniqlaniladi: valentligining o‗zgarishi, molekulyar tarkibini o‗zgarishi, ochiq materiallarni qorayishi. Shaxsiy nurlanish dozasini aniqlash uchun ishlatiladi. Fotografiya usul. Ionlovchi nurlanish ta‘sirida fotoqog‗ozning qorayishni qayd qilinishiga asoslangan. Bu fotoqog‗ozning qorayishi darajasi nurlanish dozasiga bog‗liq bo‗ladi. Asosan korpuskulyar nurlarni tashqi oqimini o‗lchash uchun ishlatiladi. Biologik usul. Bu usul ionlovchi nurlanish ta‘sirida organizmda bo‗ladigan o‗zgarishlarni darajasi va xarakterini qayd qilishga asoslangan. Odamga nisbatan bu usul qandaydir avariya natijasida shtatdan tashqari holatda olgan nurlanish dozasini 140 baholash uchun ishlatiladi. Bu murakkab, mehnat talab qilinadigan usullar olingan nurlanish dozasi haqida aniq ma‘lumot bermasligi ham mumkin. Download 1.91 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|