Nutqning tovush madaniyatini tarbiyalash

Savodga tayyorlash uchun amaliy mashq
Bolalar, men hozir sizga suratlar tarqataman.Siz ularni diqqat bilan ko’rib chiqing. Rasmga qarab 2-3ta so’zdan iborat gap tuzing.
Masalan: (Olma qizil. 1-so’z olma, 2-so’z qizil; Limon sariq, katta, nordon. 1-so’z limon
2-so’z sariq
3-so’z katta.)
Bolalar bilimini tekshirish va mustahkamlash uchun savollar :

• 
  Suratda qaysi fasl tasvirlangan?
  
• 
  Nima uchun shunday deb o’yladingiz?
  
• 
  Rasmda qanday mehnat turlari tasvirlangan?
  
• 
  Bolalar nima qilishyapti?
  
• 
  Kuz faslida qanday poliz ekinlari pishar ekan?
  

3-mashg’ulot
Mavzu: Rasmlarni nomlash (“S” tovushi) va ular ishtirokida gap tuzish.
Maqsad: Rasmlarni nomlaganda so’zdagi har bir tovushni to’g’ri talaffuz qilish. Bolalarga berilgan rasmlar asosida mustaqil gap tuzishga o’rgatish. So’zlar gapda bog’lanishi haqida tushunchalarini mustahkamlash.So’zlarni bo’g’inlarga bo’lish.
Vazifalar:
Rasmlarni ifodalash va ular orqali gap haqida tushunchalarini mustahkamlash, lug’atni boyitish.
Bog’lanishli nutq—gap tuzish ko’nikmalarini shakllantirish.
Nutqning ifodaliligini tarbiyalash.
Gapni so’zlarga bo’lishga o’rgatish.
Kutilayotgan natijalar:
Rasmlar asosida gap tuzishga o’rganadilar.
Grammatik jihatdan to’g’ri so’zlashga intiladi
Kerakli jihozlar:
Turli mavzularda rasmlar
Mashg’ulotning borishi. Tarbiyachi: bolalar, bugun siz bilan bir qancha rasmlarni tomosha qilamiz.E’tibor bering hamma rasmlarda “S” tovushi ishtirok etyaptimi? Rasmlarni ko’ramiz, ularni nomlaymiz, bo’g’inlarga bo’lamiz, ular ishtirokida gap tuzamiz.
- Bu qanday hayvon? (sigir)
- Sigir so’zini bo’g’inga bo’l.
- Men sigir haqida gap tuzdim. “Men sigirga samon berdim”.
- Siz sigir haqida qanday gap tuzgan bo’lar edingiz?
(Bolalar javoblari: sigir sut beradi; sigir mu-mu deb mo’raydi; sigirning buzog’i bor;)

• 
  Barakalla, bolalar, hozir men sizga rasmlar tarqataman. Siz rasmga qarab gap tuzasiz.
  

Tarbiyachi:
- Aziz, senda qanday rasm bor, nomla.
Aziz:

• 
  menda soat rasmi bor.
  

Tarbiyachi:soat so’zini bo’g’inga bo’l.
Tarbiyachi:
Soatning yaxshi, yomon tomonlarini ayt.
Tarbiyachi: Soat so’zida “S” tovushi so’zning qaerida kelyapti?
Aziz: Soat so’zida “S” tovushi so’zning boshida kelyapti.
Tarbiyachi:-Soat haqida qanday gap tuzding?
Aziz: - soat jiringladi.
Tarbiyachi: tuzgan gapingda nechta so’z bor?
Aziz:tuzgan gapimda ikkita
So’z bor.
Tarbiyachi:
qanday so’zlar?
Aziz: - “soat”, “jiringladi”
Tarbiyachi:

• 
  to’g’ri, Aziz ikkita so’zdan iborat gan tuzdi.
  

Tarbiyachi:

• 
  Tarbiyachi shu tariqa bolalardan “S” tovushi ishtirok etgan so’zlardan gap tuzishlarini so’raydi. Bolalarning so’zdagi tovushlarni to’g’ri talaffuz qilishlariga, tuzilgan gapda so’zlarning bog’lanishiga e’tibor beradi.Mashg’ulot davomida albatta jismoniy daqiqa o’tilishi lozim.