О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi

P assiv tizim lu m ing ikkita - yopiq-qo‘shqavat va o ‘z oqim i 
biian uzatiladigan turi m avjud. Y opiq-qo‘shqavat tizim larda 
gorizontal suv to ‘plagich rezervuar bevosita kollektom ing ustida -
tom da m ontaj qilinadi. Bu tizim uni m ontaj qilishga ketadigan 
xarajatlarga nisbatan ancha tejam li hisoblanadi. Biroq, uning 
im urndorligi yilning salqin va sovuq vaqtlarida suv to ‘plagich 
rezervuarda 
issiqlikni 
y o'qo d iish i 
sababli, 
pasayadi. 
Suv 
to ‘plagich rezervuarda issiqiikning yo'qotilishini kam aytirish 
uchun, uni qo\shim cha izolyatsiyalash yoki bu 
rezervuarni 
im oratning tom iga jo y lashtirish kerak b o ‘ladi.
Q ‘z oqim i bilan uzatiladigan tizim da suv to ‘plagich rezervuar 
tom ustiga o rnatiladi. B unday tizim eng arzon hisoblanadi. biroq, 
uydagi suv quvurlari tizim i suyuqlikning o ‘z oqim i bian oqishi 
talablariga ja v o b berishi (jum ladan, suv isitgich 
va jum rak 
o 'rtasid a g i quvur diam etri ham katta bo'lish i) lozim.
Aktiv tizimlarda quyosh kollektori tom da o ‘rnatiladi, suv 
to ‘plagich rezervuarni esa yerda yoki biron-bir qulay jo v d a 
o 'm a tish m um kin. Suv yoki issiqlik yetkazib beruvchi suyuqlik 
m ajburiy ayianishni ta ’m inlab beruvchi kichik elektr nasos 
yordam ida kollektor orqaii tortib chiqariladi. Aktiv lizimkir, 
odatda, passiv tizim larga qaraganda ju d a qim m at turadi va jiddiy 
texnik xizm at k o ‘rsatishni talab etadi. A m m o, 
suv to ‘plagich 
rezervuarning o g ‘ir ekanligi tufayli uni tom ga o 'm atish imkoni 
b o ‘lm aganda, ushbu aktiv tizimlar sam arali hisoblanadi.
-
131
-

---

EK O LO G IYA
Q uyosh nuridan quvvat oladigan suv isitgichlar quyosh 
radiatsiyasi yetarli b o ‘lm aganida, suvni isitish uchun yetarli 
darajadagi issiqlik bilan ta 'm in la sh m aqsadida. 
buster (zahira 
m anba) lar bilan jiho zlan ad i. B uni suv to 'p lag ich rezervuar void 
q o ‘shim cha qurilm alarda suvni isitish uchun tabiiy gazda (gaz 
qozonlari) 
ishlaydigan busterlar yordam ida am alga oshirish 
m um kin. B undan tashqari, suv to ‘piagich rezervuar ichidagi elektr 
elem entlardan iborat elektr busterlardan (issiqlik elektr isitgichlar) 
foydalanish m um kin.
18-shakl,
Issiqiikni alm ashtirib beradigan qurilm a o‘rnatilgan va muzlashdan 
himoyalangan Quyoshdan quvvat oladigan suv isitgich Manba: BMT
Taraqqiyot dasturi

---

E K O L O G I Y A