О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov
Siydik ajratish organlarining kasalliklari
Download 6.73 Mb. Pdf ko'rish
|
Biologiya 8
Siydik ajratish organlarining kasalliklari. Siydik ayirish organlarining yal-
lig‘lanish, siydik yo‘lida tosh hosil bo‘lish kasalliklari ko‘p uchrab turadi. Yallig‘- lanish tomoq, tish, og‘iz bo‘shlig‘i va boshqa organlardagi infeksiya manbai bilan bog‘liq bo'lishi, shamollash yoki sovqotish oqibatida yallig‘lanish kuchayishi mumkin. Buyrak har xil zaharli moddalarga juda sezgir bo‘ladi. 120 Alkogol, qo‘rg‘oshin, simob, naftalin, benzol, hasharotlar zahari buyrak orqali chiqarib yuboriladi. Tibbiyotda ayrim kasalliklarga qarshi qo‘llaniladigan sulfanilamidli dorilar va antibiotiklar ham buyrakka salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Moddalar almashinuvining buzilishi ham buyrakJar yoki siydik chiqarish yo‘lida tosh paydo bo‘lishiga olib keladi. Bunday toshlar siydik yo‘lini to'sib qo'yadi, toshlarning qirralari siydik yo‘li shilimshiq pardasiga ta’sir qilib, kuchli og‘riq paydo qiladi. Buyrak kasalliklari orasida buyrak yallig‘lanishi (nefrit), qovuq yallig'lanishi (sistit), siydik chiqarish yo‘lining yallig'lanishi (uretrit), buyrakda tosh hosil bo‘lish kasalligi va prostata bezining yallig‘lanishi (prostatit) ko‘p uchraydi. Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib ko'ring: 1. Ayirish organlari qismlarini tartib bilan yozing: A - buyrak jomi, В - qovuq, D - kapillarlar chigali, E - birlamchi tartib naychalar, F - ikkilamchi tartib naychalar, G - so'rg'ichlar, H - siydik chiqarish nayi, I - sfinktei, J - Genie halqasi, К - kosachalar, L - siydik yo'li. 2. Siydik hosil bo‘lishi va chiqarilishi jarayonlarini to‘g‘ri ketma-ketlikda yozing: A - birlamchi siydik hosil bo'ladi, В - 2-tartib naychalarda ortiqcha suv qonga reabsorbsiya qilinadi, D - siydik yig'uvchi nay orqali buyrak jomiga to‘kiladi, E - nefron kapsuladagi kapillarlar devoridan qon plazmasi filtrlanib, birlamchi naychalarga o‘tadi. 3. Buyrak qismlari va ular funksiyasini juftlab yozing: A - buyrak, В - buyrak jomi, D - qovuq, E - kapillarlar chigali, F - birlamchi naychalar, H - siydik chiqarish nayi, G - siydik yo‘li, I - ikkilamchi tartib naychalar; 1 - siydik to'playdi, 2 - undan siydik yo‘li boshlanadi, 3 - birlamchi siydik hosil qiladi, 4 - siydikni tashqariga chiqaradi, 5 - siydik yig'adi, 6 - haqiqiy siydik hosil qiladi, 7 - siydik hosil qiladi, gormonlami sintezlaydi, 8 - qonni filtrlaydi. 0 ‘ylab javob bering: Buyragida kasallanish alomatlari topilgan odamga nima uchun shifokor og‘rigan tishini va anginasini davolatishni maslahat beradi? 121 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling