О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov

3
55-rasm. Oshqozon, jigar, o‘n ikki 
barmoqli ichak, oshqozonosti bezi: 
1 - jigar, 2 - oshqozon,
3 -  qizilo‘ngach, 4 - o ‘t pufagi,
5 - o‘t pufagi yo‘li,
6 -  oshqozonosti bezi, 7 oshqo­
zonosti bezi yo‘li, 8 -  o‘n ikki 
barmoqli ichak.

---

56-rasm. Ingichka ichakda ovqatning 
hazm bo‘lishi: a -  ingichka ichak 
vorsinkalarining tuzilishi, vorsinkalar orqali 
oziq moddalaming so‘rilishi; b -  
1 - bir qavatli epiteliy, 2 - qon tomirlari,
3 - vorsinka, 4 -  limfa
a
b
chuvalchangsimon o‘simta — appendiks 
osilib turadi. Ingichka ichakning shilliq 
pardasida joylashgan juda ko‘p mayda 
bezlar ichak shirasi ishlab chiqaradi.
Ichak shirasi tarkibida oqsillar, yog‘lar '
va karbonsuvlarni parchalovchi fermentlar bo‘ladi. Ingichka ichakning ichki yuza­
sida mayda tukchalar 
vorsinkalar joylashgan (56-rasm). Vorsinkalar devori bir 
qavat epiteliy hujayralardan iborat. Ichki qismida qon va limfa tomirlari boladi. 
Fermentlar ta’sirida parchalangan oziq moddalar vorsinkalar devoridan qon va 
limfaga so‘nladi. Ingichka ichak shilliq pardasida va ayniqsa, ko‘richakning 
chuvalchangsimon o‘simtasida ko‘plab limfa tugunlari joylashgan. Limfa tugun- 
larida organizm immun sistemasining tarkibiy qismi hisoblangan antitelolar ishlab 
chiqariladi.
Yo‘g‘on ichakning funksiyasi. 
Ovqatning hazm bo‘lmagan qismi ingichka 
ichakdan yo‘g‘on ichakka o‘tadi. Yo‘g‘on ichak devorida shilimshiq modda ishlab 
chiqaradigan bezlar ko!p bo‘ladi. Ichakning bu qismida ko‘plab bakteriyalar 
yashaydi. Ular ishtirokida К vitamini sintezlanadi, ovqat qoldig‘idagi ayrim mod­
dalar parchalanadi. Yo‘g‘on ichakda ovqat qoldig‘idan suvning asosiy qismi qonga 
shimilib, axlat massasi hosil bo'ladi.
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib ko‘ring:
1. Oshqozon uchun tegishli elementlar va ular funksiyasini juftlab ko‘rsating: A 
oshqozon devori bezlari, В - fermentlar, D - shilimshiq modda, E - xlorid kislota;