О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib Wring
Download 6.73 Mb. Pdf ko'rish
|
Biologiya 8
- Bu sahifa navigatsiya:
- 0 ‘ylab javob bering: 70 kg li sog‘lom odamda buyrak tana vaznining necha foizini tashkil qiladi 38-§. Siydik ajratish organlarining funksiyasi
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib Wring:
1. Siydik ajratish sistemasi organlarini eng uchki qismidan boshlab tartib bilan ko'rsatmg: A - buyrak kapsulasi, В - Genie halqasi, D - ikkilamchi naychalar, E - birlamchi naychalar, F - qovuq, G - siydik chiqarish nayi, H - buyrak jomi, I - siydik nayi. 2. Buyrak qismlari va ular o'rnini juftlab ko‘rsating: A - po‘stlog‘i, В - mag‘iz qismi, D - buyrak jomi, E - darvozasi, F - nefronlari, H - so‘rg‘ichlar, G - buyrak; 1 - buyrakning nervlar, limfa, qon tomirlari o'tadigan chuqurchasi, 2 - qoramtir tashqi qavati, 3 - kapsula, kapillarlar chigali, birlamchi va ikkilamchi naychalar, Genie halqasidan iborat, 4 - konussimon oqish piramidalardan iborat, 5 - keng ichki bo'shlig'i, 6 - piramidalarning kosachalarga botib kirgan uchki qismi, 7 - bel sohasida umurtqa pog‘onasining ikki yonida joylashgan. 3. Nefronlar qismlari va ularga xos belgilarni juftlab ko'rsating: A - Shumlyanskiy kapsulasi, В - Genie halqasi, D - birlamchi naychalar, Б - ikkilamchi naychalar, F - Malpigi chigali, H - yig'uvchi naylar; 1 - uning ichida mayda qon tomirlari joylashgan, 2 - ikkilamchi naychalardan boshlanib, piramidalar so‘rg‘ichlariga ochiladi, 3 - mayda qon tomirlaridan iborat, 4 - buyrak mag‘iz qismida joylashgan, 5 - ularda ortiqcha suv qonga qayta shimilib, haqiqiy siydik hosil bo'ladi, 6 - birlamchi siydik hosil boladi. 0 ‘ylab javob bering: 70 kg li sog‘lom odamda buyrak tana vaznining necha foizini tashkil qiladi? 38-§. Siydik ajratish organlarining funksiyasi Buyrakda siydik hosil bo‘lishi. Buyrakda siydik hosil bolishi ikki faza (davr) ga bolinadi. Birinchi davr - fillratsiya davri, u birlamchi siydik hosil bo‘lishidan iborat. Bunda nefronlardagi arteriya kapillarlari orqali qonning suyuq qismi filtrlanib, nefron bo‘shlig‘iga (kapsulaga) oladi. Bu jarayonning o'tishi kapillardagi bosimning yuqori, kapsuladagi bosimning past bolishiga bogliq. Birlamchi siydikning tarkibi qon plazmasining tarkibiga yaqin. Unda faqat oqsil bo‘lmaydi. Chunki u kapillar qon tomirlarining devoridan filtrlanib o‘tmaydi. Kapsuladagi birlamchi siydik kalavasimon kanalchalarga o‘tadi. Bu kanal- chalarning devori orqali birlamchi siydik tarkibidagi qand va aminokislotalar, suv va mineral tuzlarning ko‘p qismi, ya’ni 98,5-99,0 % vena tomirlariga qayta so‘riladi. Bunga reabsorbsiya jarayoni deyiladi. Bu siydik hosil bo‘lishining ikkinchi davri hisoblanadi. Kanalchalarda qolgan siydik ikkilamchi siydik deyilib, uning tarkibida qoldiq azot, mochevina, kreatinin kabi moddalar, ma’lum miqdorda tuz va suv boladi. Katta odamning buyrak nefronlarida uzluksiz siydik filtrlanishi natijasida bir sutkada o'rtacha 100 litr birlamchi siydik hosil boladi. Uning 98,5-99 litri kalavasimon kanalchalar devori orqali qonga qayta so'riladi, qolgan 1—1,5 litri esa ikkilamchi siydik sifatida tashqariga chiqariladi. Download 6.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling