О. Р о з щ о в, С. O f a e b, М. М а Х м у д о в, Б. А д и з о в

Х,а. ИУ*.
(Тугри жавобнинг тагига чизивг).
ЯН
I
i
Тест тупл. 
II I д а р а ж а
32

---

Б у н д а й тестл ар бир м а ^ с а д д а тузилиб,. бир ^ а р а к а т билан
б а ж а р и л а д и . У л а р д а ги м а ц с а д га бир топ ш и ри^ турри келади: 
б ерилган икки ал ь тер н ати в д а н биттаси таи л ан ад и .
Б е р и л г а н фактларга мос термин танлаш тести 
7
Б ер и л г ан у ч а л а ф ак тг а мос ке ла д и ган терм и н л арн и ёзинг. 
Биз, синф р а ^ б а р и м и з айтди, э р т а г а с а ё ^ а т га б орам и з
Ш уб^а си з, ш у ерд а к а тта бино ^ у р и л а д и ...............................
Б о л а л а р , ваь^тнинг ^ад р и г а етинг................................................ .■
Б ундай тес тл ар урганилган м а в з у л а р г а оид ф ак тл ар н и та- 
ниш, танилган ф а к т л а р г а мос ке ла ди ган г р а м м а т и к
терм и н ­
ларн и т а н л а ш йули билан б а ж а р и л а д и .
Т а ъ р и ф л а р д а н т§лиги ва туррисини танлаш. тести
Б ери лган ж а в о б л а р орасид ан у н д а л м аг а бери лган таъ риф - 
нинг энг тулири ва туррисини белгиланг.
Ж а в о б л а р
1. У нд ал м а гапнинг боши, уртаси, охирида келади. 
А
2. Сузловчининг нутци ^ а р а т и л г а н шахсни и ф о д а л аг ан сузга
у н д а л м а дейилади. 
В
3. Сузловчининг нут^и ц а р ат и л г ан ш ахе 
ва предметларни. 
и ф о д а л аг ан су зл а р га у н д а л м а дейилади. 
С
4. У нд ал м а гапнинг ур тасид а келган булса, унинг икки томо-
ни га вер гул цуйилади. 
Д
Ушбу тестдан «У нд алм а»га оид б или м ларн и у з л а ш т и р и ш ­
нинг I д а р а ж а с и д а ф о й дал ан иш мумкин. .Чунки у н д а л м а г а оид 
ф аол и ят ^ам ю^ори д а р а ж а г а к ута ри л м а ган , к у н и к м а л а р м а ­
л а к а д а р а ж а с и г а етиб келм аган. Б ун дай тес т л ар ж ори й н а з о ­
р ат учун б а л л а р т у п л аш д а и ш л ати л ад и.
У ргани л аётган булим ёки м а взу буйича б о л а л ар н и н г били- 
ми ю^орига кутарилгач, тест л ар ^ам мазм ун ва ф ао л и ят ж и ^ат - 
дан м у р а к к а б л аш т и р и л ад и . Бинобарин, уцув м а т ер и ал л ар и н и
узлаш тири ш н и нг II д а р а ж а с и я н а д а м у р а к к а б , ж у д а куп ф а о ­
л и я т ^ а р а к а т л а р и н и узига 
1
^ам раб олиши ш арт. Бун дай тестлар 
суз-эталонни эсл аб топиш ва ёзиш, конструктив, у ёки бу типга 
мансуб м а с а л а , машц, у^ув топшириги ш а к л л а р и д а тузилади.
Суз-эталонни эсга тушириб баж арилади ган тест
У н д а л м а л а р н и орзаки ва ёзм а нут^да турри ^ у л л а ш
учун 
уларнинг:
а
)
,• 
• 
•
б) 
. . ...........................
в
)
.....
г ) 
• • • 
• .....................
х усусиятларини билиш зарур.
3—298
33

---

Ю ц ори да ги тестни б а ж а р и ш учун б о л а л а р т у р т т а суз-эта- 
лонни: у н д а л м а н и н г ки м га в а н и м ага ц ар ати л ган и н и (1 ), г а п ­
д а г и урни (2 ) ,  у л а р д а и ш л а т и л а д и г а н тиниш б ел ги л а р и
( 3 ) ,  
У^иш в а и ж р о э ти ш техн и касин и ( 4 )  б и л и ш л ар и зар у р . Тебтни 
б а ж а р и ш д а у р г а н и л г а н б и л и м л а р б и л ан бирга, у зл а ш т и р и л г а н
ж у д а куп ф а о л и я т у с у л л а р и (у н д а л м а л а р н и ш а х сга (1 ) ,  п р е д ­
м е т л а р г а (2 )  ^ а р а т и б г ап т у з а олиш, у л ар н и гапнинг боши (3), 
ур тас и (4 ), охи рида ( 5 )  ^ а т н а ш т и р и б гап туза билиш, ун даш - 
ч а ц и р и й о^анги б и л ан и ж р о э т а олиш ( 6 ) ,  гапнинг боши (7), 
Уртаси ( 8 ) , о хи рид а ( 9 ) ке л га н у н д а л м а л а р д а тиниш б елгила- 
рини ц у л л а ш ) и ш ти р о к этад и. Б у л а р д а н кури н ад ик и, суз-эта- 
л о н л а р буйича т у з и л г а н т е с т л а р д а У^ув м а т е р и а л л а р и н и
уз- 
л ц ш ти риш н и н г II д а р а ж а с и з^исобга олиниб, у л а р ф а о л и я т г а йу- 
н ал ад и . Б у тестнинг асосий м а ^ с а д и — бош уцув м а ц с а д и б о­
л а л а р н и н г у н д а л м а л а р н и н у щ д а тугри цУллашга оид ф аол и ят- 
л ар и н и (^ о б и л и я т л а р и н и ) синаш (те к ш и р и ш )д и р . 
Тест 
куп 
м а ц с а д л и в а куп топ ш и р и ^ л и в а зи ф а д и р .
Б у тестни б а ж а р и ш д а и кки хил ^о л атн и к у за т а м и з: а) ну^- 
т а л а р урн и га ц у й и л ад и га н с у з-эта л о н л ар н и н г урнини а л м а ш - 
тириш, м а с а л а н , «а» пунктига оид ж а в о б н и (ким га в а ним ага 
^ а р а т и л г а н и н и ) «в» п унктига дойр ж а в о б ( у н д а л м а л а р д а и ш ­
л а т и л а д и г а н ти ни ш б ел г и л а р и ) билан ал м а ш ти р и ш . Б у х а в ф л и
эмас. Зеро, Уцувчининг в а з и ф а с и туртта 
суз-эталонни 
э с л а б
топиш дир; б) иккинчи ^ о л а т хав ф л и . Чунки ук;увчи б и л м а ган - 
лиги, э сд ан чи ц арга н л и ги ту ф а й л и бир ёки ун да н о р т и ^
суз- 
э тал о н н и ц у л л а й ол м ай д и. Б и ноб ари н , б ундай б олани н г ( б о л а ­
л а р н и н г) б и л и м л ар и , ф ао л и я ти тара ад и ё тН
у зл аш ти ри ш н и н г
II д а р а ж а с и т а л а б л а р и г а ж а в о б б е р а ол майди. Худди ш у ерда, 
унинг б ориш ига ц уш имча, узгарти ри ш , т у за т и ш л а р ки ри тил а- 
ди. Т а ъ л и м г а к и р и т и л а д и га н т у з а т и ш л а р ^ у й и д а ги л а р д а н ибо- 
рат.
У зл а ш ти р и ш н и н г II д а р а ж а с и д а билим ва ф а о л и я т
усул- 
л ар и н и э г а л л а б о л ган У^увчилар уц иш — урган и ш н ин г I I I д а ­
р а ж а с и — туш ун ч а д а р а ж а с и д а у з л а ш т и р и ш бос^ичига кучиб, 
иш б о ш л а н а д и . У л а р г а б ер и ла д и ган топ ш и ри ц л ар ^ а м ^ийин- 
л а ш т и р и л а д и , ^ а м м у р а к к а б л а ш т и р и л а д и .
'У зл аш ти р и ш н и н г иккинчи д а р а ж а с и г а кУтарила 
о л м а г а н
У^увчилар учун «олдинги т а ъ л и м » цуш имча, т у з а т и ш л а р б и л ан
я н а бир бор т а к р о р л а н а д и . Т а ъ л и м б о л а л а р н и н г у зл а ш т и р и ш
д а р а ж а с и г а ц а р а б , уни т а к р о р л а ш , т ак р о р и й
кури ш
т а ъ л и м
технологиясининг у зи г а г и н а хос хусусият булиб, у ^ у в ч и л а р н и н г
б ар ч аси т у л и ^ У злаш ти риш га етиб ке лм агу н ч а иш ц а й т а -^ а й т а
■такрорланади.
Ю ц о р и д а г и икки а б з а ц н и ян а бир бор 
уциб, ц уйидаги тё- 
зисни эсдц, олиб цолиш: та ъ ли м н и ^ а й т а цуриш 
у зл а ш т и р и ш
т а б и а т и г а боглиц булиб, у д и ф ф е р е н ц и а л т а ъ л и м г а э ^ти ё ж н и
ю з а г а ке лти рад и , синф ж а м о а с и у зл а ш т и р и ш д а р а ж а с и г а ,ца- 
р а б г у р у ^ л а р г а т а б а ^ а л а ш т и р и л а д и .
Т а ъ л и м д а д оим о бир хил ш а к л д а г и т е с т л а р д а н ф о й д а л а н и ш
34

---

Уцувчиларни зери кти рад и . Д е м а к , у зл а ш т и р и ш д а р а ж а с и г а ка- 
р ао , тестнинг т у зи ^ и ш и н » ^ а м у з гар ти р и ш г а э ^ т и ё ж тугилаДи. 
Шу м а ц с а д д а узгарти ри ш н ин г 
II д а р а ж а с и г а
м у л ж а л л а н г а н
конструктив тестдан ^ам ф о й д а л а н и л с а булади.
Узлаш т ириш нин г I I дараж асига м у л ж а л л а н г а н