O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Urug‘ni ekishga tayyorlash. 
U rug‘ sifati yuqori hosil olish garovi 
hisoblanadi. Urug‘ toza, sogiom , yirik, bir tekis va unuvchanligi yuqori 
b o iish i kerak. Yirik, og‘ir, bir xil, qobigi, murtagi shikastlanmagan 
u ru g iar ekilganda, mayda urugiarga nisbatan 3-4 s/ga qo‘shimcha hosil 
olinadi. U ru g ia rn i tozalash liniyalarida ular jaro h atlan g an b o is a , 
unuvchanligi va o ‘sish energiyasi pasayadi, k o ‘pincha fuzarioz bilan

---

kasallanadi. Ekiladigan u ru giarda oqsil miqdori ko‘p bo‘lsa, unib chiqishi 
yaxshi b o iad i va o ‘simlikning dastlabki o ‘sish davridagi azotli moddalar 
manbai b o iib hisoblanadi. Qirg‘izistonning sug‘oriladigan yerlarida kuzgi 
bug'doy u ru g i tarkibida oqsil miqdori 18,6 % boiganda hosildorlik 36,4 
s/ga, 15 % oqsil boiganda 28,5 s/ga ni tashkil qilgan.
0 ‘zbekistonning bir qator mintaqalarida ayrim yillari yoz quruq kelishi 
va garmsel esib turishi oqibatida kuzgi bug‘doy doni mayda b o iib qoladi 
va ekishga yaramaydi. Bunday mayda, puch u ru g iar ekilganda hosildorlik 
keskin pasayib ketadi. Buning uchun xo'jaliklarda yildan-yilga o ‘tadigan 
yirik, toza, sifatli, u rug‘ zaxiralari b o iish i kerak. Ob-havo noqulay 
kelganda shu fondlardan u ru g iik sifatida foydalanish mumkin.
X o‘jaliklarda yildan-yilga o ‘tuvchi urug‘ zaxirasi b o im asa, yangi 
olingan u ru g ia rd a n foydalaniladi. Bunday u ru g ia r yaxshi pishgan, 
tozalangan, saralangan boiishi kerak.
U ru g ia rn i kimyoviy m oddalar bilan m ikroelem entlarni q o ‘shib 
ishlash yaxshi natija beradi. U ru g iarni yarim quruq usulda dorilashda 
suv o ‘rniga rux sulfat bilan kaliy permanganatlar 10 1 suvda eritilib, 1 
to n n a u ru g ‘ga ishlatiladi. U r u g ia r ekish oldidan shunday usulda 
ishlanganda 3-3,6 s/ga qo‘shimcha hosil olingan.
U rugiar 1, 2 sinf talablariga javob berishi lozim. 1-sinf urugiarining 
tozaligi 99 %, 2-sinf 98 % va 3-sinf 97 % boiishi lozim (8-jadval).