paydo b o lladi va kechadi. K o‘plab kechirifayotgan e m o -
tsiyalarda, affektlarda, kayfiyatlarda seziladigan u m u m -
Iashm a hislar yuksak hislar deb ataladi. U lar o ‘z tarkibiga
sod da tu zilg a n hislarni qamrab ola d i, lekin oddiy hislar
y ig 'in d isid a n iborat em as, chunki yuksak hislar m azm u ni,
sifati, sh ak li bilan ajralib turadi.
S h axsd a topshiriqni bajarish bilan b o g liq javobgarlik
hissi har xil m a ’noda kechadi; I) tashvishlanish em otsiyasi
126
(b ir to m o n d a n , x u r s a n d lik , ik k in c h i t o m o n d a n e s a
q o ‘rqish hissi) sifatida; 2) o 'z kuchiga, g^ayratiga, iftix o -
riga ishon ch em otsiyasi tariqasida; 3) vazifaga jid d iy qara-
m aydigan tengdoshlardan g ‘azablanish em o tsiy a si sifatida;
4 ) shart-sharoitlarni hisobga olish ga befarq qarashi sifatida
va hokazo. K o‘rinib turibdiki, javobgarlik h issin ing m ohiyati
ularning od diy yig'in d isid an iborat em as, b a lk ija m o a a 'z o -
larining ehtiyojiga aylangan voq elikn i anglashdir. M asalan,
kitob o lqib lazzatlanish b ilan kitobni o ‘qib tu g atish d a n
sh odlan ish hissini aralashtirib yuborm aslik lo zim .
P six o lo g iy a fa n id a yu ksak hislar q u y id a g i turlarga
ajratiladi: 1) m ehnat faoliyati davom ida k echadigan hislar —
praksik hislar (y u n o n c h a
praxis
— s o ‘zidan o lin g a n b o ii b ,
ishf faoliyat, yumush
degan m a’n oni an glatad i); 2 ) in tel-
lektual hislar (lotin ch a
intellectus —
s o ‘zidan o lin g a n b o ‘lib,
tushunish, aql
degan m a ’n on i bildiradi); 3) a x lo q iy hislar
Download Do'stlaringiz bilan baham: |
